پول نفت رسالت دانشگاه ها را به فراموشی می برد - مجله میهن 128

از وبسایت ویکی پدیا دیدن نمایید.

وابستگی دانشگاه های دولتی به لحاظ منابع مالی به دولت، تبعاتی را به همراه دارد. در صورت بروز نوسانات مالی وکاهش درآمدهای دولت، بودجه دانشگاه ها هم کاهش یافته و اداره آن لاجرم سخت می گردد.

از سویی دیگر، عموما اولویت های بودجه ای دانشگاه ها به پرداخت حقوق کارکنان، اعضاء هیات علمی و برنامه های آموزشی دانشگاه ها تعلق می گیرد، لذا برنامه های توسعه ای یا سرمایه گذاری، مانند خرید تجهیزات مورد احتیاج، ارتقاء کیفی فضاهای دانشگاهی و فعالیت های پژوهشی، برگزاری سیمنارهای پژوهشی بین المللی و آنچه که می تواند فعالیت های پژوهشی را پررنگ کند از اولویت خارج می شوند.

یکی دیگر از پیامدهای وابستگی به بودجه دولتی، عدم احساس احتیاج دانشگاه ها به جامعه است. به همین دلیل، دانشگاه ها به ارائه خدمت به جامعه و حل احتیاجهای جامعه، صنعت و... ضرورتی احساس نمی نمایند تا از این راستا درآمدی را کسب نمایند. در نتیجه، خروجی فعالیت های علمی به جامعه نمی رسد و دانشگاه از صنعت و جامعه دور می گردد و صنعت برای تامین احتیاجها به خارج از کشور روی می آورد و احساس احتیاج به دانشگاه از بین می رود و در این صورت دانشگاه در توسعه، نقشی نخواهد داشت.

با توجه به اهمیت این موضوع، خبرنگاران، سلسله گفت وگوهایی را در این خصوص انجام داده است که در ادامه مصاحبه این خبرگزاری با دکتر رضا لطفی، رئیس بنیاد ملی نخبگان خراسان رضوی را می خوانید.

لطفی در این خصوص اظهار کرد: یکی از بدترین اتفاقاتی که در کشور ما افتاده، این است که ما قدر نفت را ندانسته ایم و عموم جامعه و بخش زیادی از جامعه تبدیل به افراد کم فراوری و پر مصرف شده ایم. پدر پولداری داشته ایم که هر زمانی که خواسته ایم پول توجیبی ما را پرداخت نموده است. به همین جهت گاهی هم دلخور شده ایم که چرا به برادر بزرگتر بیشتر پرداخت شده و تلاشی برای دریافت بیشتر نداشته ایم.

تاثیر منفی پول نفت در دانشگاه ها

وی اضافه کرد: پول نفت در دانشگاه ها تاثیر بسیار منفی داشته است و باید برنامه ریزی گردد و در برنامه ششم هم بخشی از این موارد آورده شده است اما نمی دانم قرار است چقدر اجرایی گردد و بنده تغییری جدی در دانشگاه ها نمی بینم. یکی از مسائل پول نفت این است که بنده در دانشگاه دولتی استخدام شده ام و اگر بدترین کیفیت تدریس و پژوهش را هم داشته باشم دانشگاه نمی تواند کاری انجام دهد.

دست سرمایه گذاران خطرپذیر در جیب خودشان نیست

رئیس بنیاد ملی نخبگان خراسان رضوی اظهار کرد: نظر شخصی بنده این است که اوضاع استارت آپ ها در کشور خوب نیست. یکی از عمده علت ها این است که افرادی که تحت اسم سرمایه گذار خطرپذیر وارد این قضیه می شوند دستشان در جیب خودشان نیست و دست در جیب دولت می نمایند. یا بسیاری از دیگر موارد مانند صندوق نوآوری و شکوفایی، همه صندوق دولتی است. من اگر از این پول هزینه می کنم، پول شخص خودم نیست و اگر پول شخص خودم باشد ممکن است هزینه کردن به صورت دیگری باشد.

لطفی در مورد سرمایه گذاری خطرپذیر توضیح داد: تعداد آدم هایی که دست در جیب خودشان نمایند یا سرمایه گذار جسورانه باشند، به صورت ریسک پذیر و جسورانه از خودشان هزینه نمایند و به شرکت های نوپا یاری نمایند، بسیار کم است.

وی ادامه داد: جالب اینجاست که خیلی ها معتقدند که این کار وظیفه دولت است و وظیفه مردم نیست. همانطور که باورمان شده که از نفت باید استفاده گردد و همانطور که در دانشگاه ها از نفت پرداخت می گردد، شرایط نامناسبی است و باید بازنگری گردد.

رئیس بنیاد ملی نخبگان خراسان رضوی اعلام کرد: مدتی را در دانشگاه هلند حضور داشته ام و چند تفاوت در آنجا و دانشگاه های ایران دیده ام که گفتنش خالی از لطف نیست. در دانشگاه آنجا، هیچ رساله دکتری تعریف نمی شد مگر اینکه بودجه از قبل پیش بینی شده باشد و این بودجه از صنعت بود یا پروژه های ملی که یک نفر قبل از آغاز کار، طرف مقابل را قانع نموده است. در حالی که در بیشتر دانشگاه های ایران، رساله های دکتری انجام می گردد و هیچ ربطی به صنعت ندارد.

وی خاطر نشان کرد: پولی که دانشجوی دکتری در آنجا می گیرد، زندگی اش را تامین می کند، اما در ایران اینطور نیست. در مورد علت خودکشی پژوهشگر پسادکتری دانشگاه فردوسی اطلاعی ندارم، اما معمولا یکی از مسائل جدی که دانشجویان دکتری دارند این است که به سنی رسیده اند که می خواهند زندگی شان را تامین نمایند و از طرفی دیگر درآمدی ندارند و ما اصرار داریم که دانشجویان دکتری بگیرند.

لطفی با اشاره به اینکه اگر بخواهیم دانشگاه های ایران را با دیگر کشورها مقایسه کنیم، اسم کرد: در ایران به این صورت است که بنده به اسم استاد، دانشجو دیگری را می گیرم که حقوق هم نمی گیرد و از پول نفت یک یا دو مقاله چاپ می کنم و این دانشجو پس از پنج سال تبدیل به یک آدم خسته تر می گردد که دو مقاله چاپ نموده و هیچ مسئله واقعی را حل ننموده است.

وی اضافه کرد: هر آدمی را ببینید که 6 یا هفت سال عمرش را پای یک مسئله ای گذاشته است که واقعی نبوده، حس خیلی خوبی نخواهد داشت و به صورت کلی حال خوب زیادی را در دانشجویان دکتری نمی بینیم.

یکی از کارهای جدی این است که صنعت، دانشگاه را باور کند

رئیس بنیاد ملی نخبگان خراسان رضوی مطرح نمود: در مقطع کارشناسی دانشگاه های هلند، از خود هلندی ها شهریه کمی می گرفتند اما در عوض شهریه خارجی ها رقم بسیار بالا و قابل توجهی بود. از آن طرف در دانشگاه های خارجی حساب و کتاب دقیق تری وجود دارد چون پول نفت نیست. در آمریکا دانشگاه هایی داریم که ایالتی هستند و بودجه های دولتی می گیرند. اما این طور نیست که نزدیک به صد درصد بودجه دانشگاه براساس پول نفت باشد و بخش مهم دیگرش از راه های دیگری است. یکی از کارهای جدی این است که صنعت، دانشگاه را باور کند و پول جدی پرداخت کند تا پول به دانشجو و دانشگاه برسد.

دانشجوی پولی دانشگاه ها را به مدرک فروشی نزدیک می نماید

لطفی با بیان اینکه مدل های زیادی در آموزش داریم، اظهار کرد: یکی از مضرات اقتصاد نفتی این است که تنبل می شویم. ما وقتی تنبل می شویم سراغ اولین راه چاره می رویم و برترین راه چاره را انتخاب نخواهیم کرد. این کار ممکن است به این منجر گردد که دانشجوی پولی هم بیاوریم. دانشجوی پولی کیفیت لازم را ندارد و گاهی هم دانشگاه ها را به مدرک فروشی نزدیک می نماید که با اصل و اساس دانشگاه فاصله دارد و در تعارض است.

وی ادامه داد: در حال حاضر روش های آموزش بین المللی جایگزین داریم. اما به سراغ روش های آنلاین نمی رویم. جواب اصلی این است که حسش نیست و برای انجام ندادن کار هزار بهانه وجود دارد. برای آموزش در جهان پول جابجا می گردد و خیلی ها حاضرند برای این کار پول پرداخت نمایند. دانشگاه می تواند با ارائه محتوای بین المللی پول دربیاورد. راه چاره سوم این است که دانشگاه های خارج از کشور، با فارغ التحصیل شریک می شوند و شرکت می زنند. دانشجوی دکتری ایده می آورد، دانشگاه 30 درصد سهام دارد و با گذاشتن پول بخش خصوصی باعث می گردد که ایده به جای خوبی برسد و دانشگاه هم سهامش رشد خواهد نمود.

دانشگاه ها به پول دولتی عادت نموده اند

رئیس بنیاد ملی نخبگان خراسان رضوی تاکید نمود: روش های خوبی برای پول درآوردن وجود دارد و دانشگاه ها مسئله جدی شان این نیست و به پول دولتی عادت نموده اند. اللّهمّ إنّی أعوذ بک من علم لا ینفع خطرناک است. اگر مجبور باشید مسئله ای را حل کنید، باید حل گردد و با خاتمه نامه این امر صورت نمی گیرد. علم لاینفع تبدیل به علم نافع خواهد شد. باید بازنگری گردد. باید ساختار دانشگاه به سمت حل مسئله واقعی پیش رود و حتما به اصلاحات احتیاج دارد.

روز به روز شرایط ارتباط دانشگاه و جامعه بدتر خواهد شد

لطفی اسم کرد: مشکل اینجاست که دیوار بی اعتمادی جدی بین جامعه و دانشگاه شکل گرفته است. از طرفی دانشگاه اعتماد صنعت را خراب نموده و اگر به دانشگاه مسئله ای داده شده پاسخ مشخصی دریافت نشده است. به اسم مثال، در شهرداری مشهد سه مطالعه در مورد شرایط ترافیک اجرا شده و در حد کلیات گفته شده و زمانی که من سه بار راه چاره می دهم و کلی گویی می کنم دیگر اعتماد به دانشگاه از بین خواهد رفت. از طرفی من هم به اسم دانشگاه حاشا می کنم و می گویم مسائل جامعه و صنعت مرتبط با 50 سال پیش است و ما در مرزهای دانش حرکت می کنیم. مرجعیت علمی داریم اما رسالت خودم را برای حل مسائل جامعه انکار می کنم. نتیجه این است که روز به روز شرایط ارتباط دانشگاه و جامعه بدتر خواهد شد.

وی خاطر نشان کرد: بنیاد نخبگان برنامه ای دارد با اسم طرح احمدی روشن که مسئله محور برای حل مسائل جامعه است. مسئله تعریف می گردد و یک استاد خبره و راهبر با 5 تا 15دانشجو کار می نماید و هزینه را به صورت کامل بنیاد می دهد تا حساسیت دانشجویان و اساتید به حل مسائل، افزایش داشته باشد و تا کنون 5 مرحله این طرح اجرا شده است.

رئیس بنیاد ملی نخبگان خراسان رضوی اسم کرد: جنبه دیگر این است که هر جا کارمند رسمی داشته باشید بسیار خطرناک است و اگر پایین ترین کیفیت کار را داشته باشم هیچ کاری در قبال من انجام نخواهد شد و اخراج من نزدیک به محال است. کیفیت تدریس و پژوهش پایین باشد، اما رسمی باشم کاری انجام نخواهد شد.

اگر دانشگاه به پول نفت وابسته باشد، رسالتش را فراموش می نماید

لطفی تاکید نمود: اگر من به اسم دانشگاه، به پول نفت وابسته باشم رسالتم را فراموش خواهم کرد و یکی از رسالت های مهم من این است که افرادی را تربیت کنم که مسائل جامعه را حل نمایند. اما زمانی که پول نفت می آید، خیلی خروجی من مقدار گرفته نمی گردد. ما خروجی دانشگاه ها را مقاله می بینیم درحالی که خروجی دانشگاه ها آدم ها هستند. من باید ببینم انسانی که وارد دانشگاه شد، چقدر به انسانی بهتر تبدیل شده است. من وقتی پولم پول نفت باشد رسالتی جدی برای کارم قائل نخواهم بود و در پی رزومه سازی می روم. نقطه مقابل اخلاص در دانشگاه رزومه است. اگر برای روزمه کار کنم تنها به درد رزومه می خورم و کار می کنیم تنها به علت اینکه تعداد مقالات را بالا ببریم.

دانش آموزی که از دبیرستان فارغ التحصیل می گردد، انسانی تستی، کم عمق، کم صبر و نتیجه گرا است

رئیس بنیاد ملی نخبگان خراسان رضوی با اشاره به فرایند تحصیل دانش آموزان در آموزش وپرورش اظهار کرد: دانش آموزی که از دبیرستان فارغ التحصیل می گردد و زیر دست استاد می آید به انسانی تستی، کم عمق، کم صبر و نتیجه گرا تبدیل شده است. در حالی که انسانی که تحویل جامعه داده می گردد باید انسانی عمیق، شکیبا و عملگرا باشد. حتی خود دانشگاه هم می گوید اگر فوق لیسانس می خواهی باید تست بزنی. تربیت بسیار مهم است و در یک سیستم درست، وظیفه دانشگاه ها تبدیل به تربیت شده است و طبیعتا کتاب های زیادی در این زمینه نوشته شده است. کتابی در این زمینه به وسیله دو دانشجوی همین دانشگاه ترجمه شده است با اسم آنچه در دانشکده مهندسی نمی آموزیم. دانشجو را برخلاف مصلحتش تربیت می کنیم. چشم ها را باید شست، جور دیگری باید دید.

وی اسم کرد: مرحوم مطهری می فرمایند ستایش گر معلمی هستم که به من اندیشیدن را آموخت نه اندیشه ها را. شبیه به این جمله را آلبرت انیشتین دارد که می گوید، دانشگاه آموختن اندیشه ها نیست بلکه تمرین دادن دانشجو به اندیشیدن است. جهان آنقدر کوچک شده که برترین مطالب درسی را می توانیم به راحتی از دانشگاه های دیگر پیدا کنیم. نکته مهم این است که یاددهیم چطور یادگرفتن را. اصل ماجرا تربیت است و متاسفانه به علت اینکه تربیت و مقدار گیری آن سخت تر است از آن فاصله می گیریم.