جاده های جنگلی اکوسیستم هیرکانی را تهدید می نماید، بار کشاورزی بر دوش منابع طبیعی است - مجله میهن 128

هادی کیادلیری در گفت وگو با خبرنگاران، تخریب جنگل ها و منابع طبیعی را یک معضل دنیای دانست و اظهار کرد: وسعت خشکی ها 12 میلیارد هکتار است که یک پنجم سطح کره زمین را به خود اختصاص می دهد. از این میزان 3.9 میلیارد هکتار معادل 30 درصد پوشیده از جنگل است.

وی 43 درصد از وسعت جنگل ها را در کشورهای توسعه یافته و 57 درصد را در کشورهای در حال توسعه دانست و اضافه نمود: 83 درصد از وسعت 164 میلیون هکتاری ایران نیز جزو منابع طبیعی محسوب می گردد.

عضو هیئت علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد تهران، با اشاره به وجود 14 میلیون هکتار جنگل در ایران، توضیح داد: متوسط سرانه دنیای جنگل 0.6 هکتار و در ایران 0.2 هکتار است که نشان می دهد وسعت جنگل های ایران از سطح متوسط دنیای آن کمتر است.

رئیس سابق انجمن جنگلبانان ایران، با بیان اینکه کشور ما با وسعت 7.5 درصدی جنگل جزو کشورهای با پوشش کم محسوب می گردد، مطرح کرد: کشورهایی که کمتر از 25 درصد وسعتشان دارای پوشش جنگلی باشد، جزو کشورهای با پوشش کم هستند.

وی جنگل های دنیا را به گونه های طبیعی، ثانویه، ثانویه تخریب شده و دست کاشت تقسیم کرد و گفت: 60 درصد جنگل های دنیا جنگل های طبیعی هستند، اما جنگل های بکر و کهنسال و اولیه تنها 36 درصد عرصه های جنگلی را به خودش اختصاص می دهد. همچنین چهار درصد جنگل کاری داریم.

کیادلیری، با بیان اینکه امروزه دنیا به کارکردهای بزرگ جنگل پی برده است، اظهار داشت: تحقیقات نشان می دهد خدمات اکوسیستم های ارزشمندی مانند جنگل خیلی بیشتر از کالایی است که مستقیم از منابع طبیعی به دست می آوریم. در یک مطالعه محافظه کارانه سود ناشی از خدمات اکوسیستمی در یک سال 4.7 تریلیون دلار محاسبه شده است.

وی ادامه داد: اگر مردم دنیا به این حقیقت برسند که خدمات دریافتی آنان از اکوسیستم های طبیعی بسیار بیشتر از استفاده از منابع آن است، استفاده از خدمات را بر استفاده از منابع ترجیح می دهند و به خدمات دائمی و پایدار خواهند رسید؛ این در حالی است که قطع یک درخت به معنی تمام شدن خدمات آن است!

نقش مهم کشورهای توسعه یافته در تخریب منابع طبیعی

عضو هیئت علمی واحد علوم و تحقیقات تهران، با اشاره به شرایط ناگوار جنگل ها و منابع طبیعی در دنیا، توضیح داد: هیچکسی نمی تواند محاسبه کند که منابع طبیعی موجود توان تامین احتیاجهای چه تعداد از جمعیت دنیا را خواهد داشت و منابع و احتیاجهای آینده معین نیست، اما مسئله تخریب منابع طبیعی در دنیا وجود دارد و کشورهای توسعه یافته علیرغم حفاظت از محیط زیست، در نابودی منابع طبیعی پیشتاز هستند.

کیادلیری، حدود 90 درصد میزان مصرف منابع طبیعی را در کشورهای توسعه یافته دانست و متذکر شد: 85 درصد منابع طبیعی دنیا را تنها 20 درصد کشورهای توسعه یافته استفاده می نمایند. در واقع اگر همه مردم دنیا بخواهند به سطح رفاه و مصرف مردم یک کشور مانند آمریکا برسند به پنج کره زمین احتیاج خواهیم داشت و لذا منابع طبیعی از تعادل خارج خواهد شد.

مشاور کنوانسیون تنوع زیستی، میزان بالای تخریب جنگل ها و منابع طبیعی را منجر به نامگذاری روز دنیای جنگل دانست و اضافه نمود: متاسفانه بخش عمده ای از جنگل های استوایی و گرمسیری مانند آمازون در کشورهای فقیر دنیا قرار دارند و همین مسئله استفاده مستقیم از منابع و در نتیجه تخریب را افزایش می دهد.

وی با اشاره به نقش مهم کشورهای توسعه یافته در تخریب منابع طبیعی، اظهار کرد: برای حفاظت از جنگل ها باید شاهد همکاری کشورهای توسعه یافته باشیم، زیرا اعتیاد به مصرف گرایی دارند و کشورهای دنیا سوم را برای تامین احتیاج خود انتخاب می نمایند لذا کشورهای دنیا سوم باید کشورهای توسعه یافته را مجبور به پرداخت هزینه محیط زیستی نمایند. متاسفانه در جریان تخریب جنگل ها هزینه های محیط زیستی را در نظر نمی گیریم و به دریافت خسارت بسنده می کنیم.

کیادلیری، با بیان اینکه در هر دقیقه 50 برابر یک زمین فوتبال از جنگل های گرمسیری از بین می رود، مطرح کرد: این آمارها هشداری برای نابودی جنگل های گرمسیری طی چهار دهه آینده است.

وی هدف اصلی شرکت های بهره بردار از جنگل ها را کسب سود حداکثری دانست و یادآور شد: باید با تغییر قوانین شاهد معین هزینه محیط زیستی باشیم.

عضو هیئت علمی واحد علوم و تحقیقات تهران، فقر را از دیگر عوامل نابودی طبیعت به ویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته دانست و اضافه نمود: در کشورهای دنیا سوم مصرف گرایی پایین است، اما جمعیت بالا و کمبود امکانات رفاهی، آلودگی و زوال منابع طبیعی را رقم می زند.

وی در ادامه جنگل های ایران را از دو جهت حائز اهمیت دانست و اظهار داشت: ایران از نظر موقعیت جغرافیایی خشک و نیمه خشک محسوب می گردد و لذا میزان پوشش جنگلی ما کم است؛ از طرف دیگر جنگل های بکر هیرکانی در ایران قرار گرفته است که جزو میراث دنیای هستند. متاسفانه جاده های جنگلی گام نخست در بهره برداری از این اکوسیستم ارزشمند است، زیرا این جاده ها باعث شده دسترسی به جنگل های طبیعی بسیار آسان باشد.

توقف بهره برداری از جنگل های طبیعی مثبت است

کیادلیری، با اشاره به وجود 10 هزار کیلومتر جاده جنگلی در ایران، توضیح داد: متاسفانه بار توسعه ایران را بر دوش کشاورزی گذاشتیم، در حالی که ایران جغرافیای شنماینده ای دارد و لذا توسعه کشاورزی بر منابع طبیعی فشار وارد می نماید.

عضو کنوانسیون تنوع زیستی، از دیگر عوامل تخریب نماینده منابع طبیعی را دامداری بی رویه، تبدیل عرصه های جنگلی به اراضی کشاورزی، مدیریت جنگل با الگوی اشتباه، تغییر کاربری اراضی، تجاوز به عرصه های ملی، انباشت زباله، آتش سوزی، تغییر اقلیم و آفات و بیماری ها دانست و اضافه نمود: شتاب کشورهای در حال توسعه تخریب جنگل ها را به دنبال دارد لذا باید تعریف خودمان از توسعه را تغییر دهیم و به سمت توسعه پایدار برویم.

وی طرح توقف بهره برداری از جنگل های طبیعی و کهنسال را بسیار مثبت ارزیابی کرد و گفت: سطح جنگل های هیرکانی حدودا دو میلیون هکتار است که 307 هزار هکتار آن به عنوان میراث دنیای ثبت شده و احتیاجمند حفاظت است.

کیادلیری، با بیان اینکه نگاه های منفعت طلبانه و کاسب مابانه موجب تخریب جنگل ها شده است، مطرح کرد: ممنوعیت قطع درختان طبیعی حرکت بزرگی است که نشان دهنده یک پذیرش حاکمیتی برای حفاظت از جنگل هاست.

وی به نقش مسئولیت فردی در حفاظت از جنگل ها نیز اشاره نمود و یادآور شد: رسیدن به پایداری در استفاده از منابع طبیعی حاصل جمع مسئولیت های فردی است. مطالعات نشان می دهد اگر فقط پنج تا 10 درصد مردم دنیا مسئولیت فردی خود را بپذیرند، تغییر اجتماعی در کمتر از 50 سال آینده رخ خواهد داد و زندگی ناپایدار به سمت پایدار می رود.

عضو هیئت علمی واحد علوم و تحقیقات ایران، از شهروندان خواست مسئولیت پذیری در قبال منابع طبیعی داشته باشند و اظهار کرد: مسئولیت پذیری منجر به مطالبه گری درست می گردد لذا گام نخست حفاظت از جنگل ها مسئولیت فردی است و در نهایت حاصل جمع این مسئولیت های فردی به پایداری منابع طبیعی ختم می گردد.