عدم بلوغ تکنولوژی 4G در کشور، ورود شتابزده به 5G ضروری نیست - مجله میهن 128

این جلسه با حضور رسول جلیلی عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی، مرتضی سراج کارشناس فضای مجازی، مهدی اسلامی مدیر فرهنگ سازی و ترویج کارآفرینی سازمان مرکزی دانشگاه آزاد و جمعی از صاحب نظران این حوزه برگزار شد.

در این نشست آنلاین، این سوال مطرح شد که آیا نیاز است دولت به سرعت به توسعه فناوری نسل 5 ورود کند یا خیر؟ الزامات ورود این فناوری به کشور چیست؟ و آیا باید خود را وابسته به فناوری قرار دهیم که زیرساخت آن را در اختیار نداریم؟

صاحبنظران حوزه فضای مجازی معتقدند که اگرچه دغدغه دولت برای افزایش امکانات در حوزه نسل پنجم ارتباطات مطلوب است اما در این فناوری، توسعه محتوا و خدمات باید مقدم بر زیرساخت باشد. از سوی دیگر ضرورت داشتن پیوست فرهنگی برای این فناوری، مورد تاکید است.

راه اندازی 5G در ایران شوی انتخاباتی است

در این نشست مرتضی سراج کارشناس ارتباطات و فعال فضای مجازی با اشاره به اینکه اولین ارتباطات تجاری که تنها امکان انتقال صوت را فراهم می کرد، از سال 1980 برقرار شد، گفت: هم اکنون شاهد تجاری سازی نسل پنجم ارتباطات در کشورهایی مانند کره جنوبی و سوئد هستیم و حتی در شهرهای بزرگ کشور عربستان نیز این فناوری به صورت هات اسپات 5G، خدمات می دهد.

وی با اشاره به اینکه بیشترین امکانی که در نسل 5 اتفاق می افتد مربوط به افزایش قابل توجه سرعت دانلود است که می تواند از 100 مگابیت تا 2 گیگابیت را شامل گردد، گفت: در 5G تأخیر دریافت اطلاعات به معنایی قابل توجهی کاهش می یابد و به همین دلیل، کشورها در حال برنامه ریزی روی توسعه خودروی هوشمند، ربات ها و اینترنت اشیا هستند. به همین دلیل نسل جدید ارتباطات، تمامی ابعاد مختلف اقتصادی و اجتماعی جوامع را در بر می گیرد و به نوعی نسل پنجم ارتباطات با سرعت انتقال بالا، انقلاب صنعتی چهارم را به ارمغان می آورد.

سراج ادامه داد: اگرچه با ورود نسل 4 ارتباطات (4G) یک تحول اساسی در ارتباطات ایجاد شد اما در نسل 5، این تحول در سایر زوایای تکنولوژی هم اتفاق می افتد. با این وجود از آنجایی که سرمایه گذاری اپراتورها در 4G به معنای واقعی بازنگشته، سرمایه گذاری در حوزه 5G با ابهام همراه است.

وی با بیان اینکه پیش بینی شده است که تا کمتر از 5 سال دیگر، 50 میلیارد سنسور اینترنت اشیا در دنیا وجود داشته باشد، گفت: حتی اگر سرعت 5G نیز در کشور فراهم گردد خدماتی که بتوان از آن برای این بستر استفاده کرد، هنوز در کشور وجود ندارد.

این کارشناس وجود تکنولوژی را در هر زمینه ای در راستای کاهش اختلاف طبقاتی و افزایش بهره وری و زندگی بهتر عنوان و تاکید کرد: با وجودی که هنوز در زمینه 5G پیوست فرهنگی نداریم اما معتقدم که نباید توسعه این تکنولوژی را به عقب بیاندازیم؛ چرا که در این صورت تولید محتوا و بازی به تأخیر می افتد و ما مجبور خواهیم شد تمام سخت افزار و نرم افزار این فناوری را وارد کشور کنیم.

وی با اشاره به اینکه هم اکنون 80 درصد تکنولوژی را بخش نرم افزار آن تشکیل می دهد، ادامه داد: دانشگاه های بزرگ ما تیم های تحقیقاتی مهمی دارند که می توانند نرم افزارهای مرتبط با 5G را طراحی کنند. موضوع دارای اهمیت این است که 5G باید بر اساس شبکه بومی خودمان طراحی گردد و در غیر اینصورت این فناوری اهمیت نخواهد داشت.

سراج به راه اندازی چند سایت معدود 5G توسط دولت در چند نقطه تهران اشاره کرد و گفت: این موضوع تنها یک شوی انتخاباتی است و ورود به یک تکنولوژی به این شکل، معنایی ندارد.

نیازی به 5G در شرایط کنونی نیست

این کارشناس فضای مجازی با تاکید بر اینکه برای نسل پنجم ارتباطات نیازمند تربیت متخصص در حوزه هایی مانند رایانش ابری، اینترنت اشیا و امنیت سایبری هستیم، گفت: ما در نسل 3 و 4 نیز می توانیم شهر هوشمند داشته باشیم. کمااینکه چندین پروژه شهر هوشمند در دنیا با فناوری نسل 3 و 4 ایجاد شد. اما به دلیل عدم بلوغ تکنولوژی 4G در کشور و نبود پهنای باند مناسب، پیروز به راه اندازی این خدمات در کشور نشدیم.

وی با اشاره به اینکه طبق استانداردهای بین المللی، باید 100 هزار سایت BTS برای تکنولوژی 4G در کشور ایجاد می شد، اما هم اکنون به نیمی از این تعداد نیز نرسیده ایم، گفت: این در حالی است که با توجه به سرعتی که در نسل پنجم ارتباطات متصور است، در شهری مانند تهران نیازمند نصب آنتن در هر 30 تا 40 متر هستیم و نصب این تعداد BTS هزینه بالایی خواهد داشت. همانطور که در زمینه شبکه دسترسی فیبرنوری نیز نیازمند سرمایه گذاری قابل توجهی بودیم اما برای اپراتور چهارم مقرون به صرفه نبود و پروانه فعالیت این اپراتور، لغو شد. به همین دلیل به نظر می رسد که بودجه دولت کفاف تجهیزات 5G را در شرایط فعلی نمی دهد.

سراج ادامه داد: بر این اساس من معتقدم که در شرایط کنونی نیازی به 5G نداریم و با همین نسل 4G نیز می توانستیم بسکمک از کسب و کارهای B2B را راه اندازی کنیم و خدمات مبتنی بر این فناوری را ارائه دهیم. اما همچنان با توجه به اینکه ICT موتور پیشران است، بسکمک از خدمات مربوطه را به مردم ارائه نکرده ایم.

این کارشناس توضیح داد: حتی در نسل دوم ارتباطات با استفاده از فناوری پیامک هم می توانستیم دولت الکترونیکی داشته باشیم اما هم اکنون با 4G نیز این خدمات را نداریم و با توجه به میزان سرمایه گذاری مورد نیاز در 5G نیز حتی تا 10 سال دیگر، به خدمات این فناوری دسترسی نخواهیم داشت.

وی گفت: دغدغه ما در شرایط فعلی 5G نیست چرا که بسکمک از مردم در روستاها و مناطق محروم هنوز به 3G و 4G دسترسی ندارند. مشکل فعلی کشور تکنولوژی نیست. بلکه مشکل نبود قانون و قانونگذاری است و دولت بر بستر تکنولوژی های فعلی، به مردم خدمات مورد نیاز را ارائه نمی دهد.

این فعال فضای مجازی با بیان اینکه دنیا در حال کار روی همگرایی ارتباطات است، اضافه کرد: برای مثال در کشوری مانند کره جنوبی که سرعت اینترنت به 80 مگابیت می رسد، 70 درصد ترافیک روی وای فای آفلودینگ است. به این معنی که به محض اینکه کاربر موبایل در حال حرکت، به نقطه ثابت می رسد، گوشی وی به شبکه ثابت متصل می گردد.

خودکفایی 85 درصد کشور در 5G مورد انتظار است

در ادامه این نشست، دکتر رضایی به عنوان یکی از فعالان فضای مجازی موضوع توانمندی کشور در حوزه زیرساخت های 5G را مورد مطالبه قرار داد و گفت: با توجه به توانمندی هایی که در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی کشور وجود دارد، برای نسل 5 می توانیم تا 85 درصد خودکفا باشیم و 15 درصد باقی مانده نیز مربوط به تجهیزات CORE شبکه است که در اختیار معدود شرکت های آمریکایی واقع شده است و اغلب کشورها به آن وابسته هستند. بر این اساس معتقدم که از نظر خودکفایی و عدم وابستگی در این تکنولوژی از همین الان باید شروع کنیم.

وی اضافه کرد: مهمترین ویژگی که در نسل 5 به دنبال آن هستیم افزایش سرعت دسترسی است و این در حالی است که ما در نسل 4 نیز کمتر از یک دهم سرعت را پیاده سازی کرده ایم. دلیل این موضوع به طراحی زیرساخت های موبایل سلولی بر می گردد. بنابراین باید در طراحی نسل 5 به استانداردهای مورد نیاز دست یابیم.

این کارشناس با طرح این سوال که برای 5G باید 100 درصد گوشی های در اختیار کاربران، برای استفاده از این فناوری تغییر یابد، گفت: به طور حتم ورود به تکنولوژی 5G با ایجاد یک سمپل در گوشه ای از یک دانشگاه، محقق نخواهد شد.

وی ادامه داد: این سوال مطرح است که آیا شروع این سرویس با وابستگی خارجی باید شکل بگیرد یا در ابتدا، توسعه تیم های نرم افزاری ها را خواهیم داشت؟

رضایی با اشاره به تجربه ناپیروز و نامتقارن توسعه اینترنت ثابت در کشور گفت: ما در کشور به صورت جزیره ای تکنولوژی های پراکنده ای از ADSL تا FTTX را در حوزه اینترنت ثابت ایجاد کردیم که به صورت نامتقارن کاربران را به شبکه متصل کرده است و معتقدیم که فاز اول شبکه ملی اطلاعات را ایجاد کردیم. این ارتباطات به خوبی با یکدیگر لینک نشده اند و هم اکنون هم آمادگی استفاده از 5G را نداریم.

خاستگاه پیوست فرهنگی از آمریکا است

در این نشست مهدی اسلامی مدیر فرهنگ سازی و ترویج کارآفرینی سازمان مرکزی دانشگاه آزاد نیز با اشاره به لزوم تدوین پیوست فرهنگی برای تکنولوژی های نوظهور در کشور، گفت: موضوع پیوست فرهنگی در همه جای دنیا مرسوم است و خاستگاه آن از کشوری مانند آمریکا است. حتی کشورهای مختلف در حوزه های اجتماعی و محیط زیست نیز پیوست تدوین کرده اند. به طور کل هرجا که دغدغه ای متأثر از فناوری شکل گرفته، برای آن پیوست تدوین شده است.

وی گفت: سبک فناوری 5G متفاوت از سایر فناوری ها است و روی این نسل می توان خدمات B2C و B2B ارائه کرد و بازار بکری برای کسب و کارهای مختلف ایجاد خواهد شد و اگر تلاش نکنیم ممکن است این بازار را از دست دهیم.

این فعال فضای مجازی یکی از مباحث مهم در 5G را خدمات اینترنت اشیا اعلام کرد و ادامه داد: کشورهای خارجی بیشترین پهنای باند را به خودروی خودران تخصیص می دهند. موضوع دیگر شهر هوشمند است. ما نیز اگر سنایورها و بیزنس مدل درستی داشته باشیم خواهیم توانست که شبکه 5G داشته باشیم. در این صورت می توانیم بگوییم که به اقتصاد دیجیتال کمک کرده ایم و شعار بهره وری و اقتصاد مقاومتی بدهیم.

وی با اشاره به اینکه هم اکنون در شهر تهران شورای راهبردی شهر هوشمند تشکیل شده و حدود 80 پروژه را دنبال می کند، تاکید کرد: 5G باید با تحول واقعی همراه باشد و فقط با توسعه شبکه، این فرصت ها به دست نمی آید. توسعه شبکه باید به توسعه کسب و کارها بیانجامد. باید در این فناوری نگاه سلبی و ایجابی را در کنار هم داشته باشیم و برای ایجاد این اقتضائات، رگولاتورهای حوزه مختلف باید با یکدیگر تعامل کرده تا زمینه توسعه 5G در کشور ایجاد گردد.

این کارشناس با بیان اینکه کشور ما 8 سال است که در فروم های 5G شرکت می کند، گفت: با این حال برای ورود به مقدمات توسعه 5G، زمان را از دست داده ایم. هم اکنون باید برای ورود 5G آماده شویم و در این زمینه نیازمند استانداردسازی هستیم.

اسلامی گفت: من معتقدم که در حوزه تله کام، دیگر یکجانبه گرایی آمریکا شکست خورده است و هم اکنون 60 درصد تکنولوژی مربوط به هسته اصلی (CORE) نسل 5، توسط شرکت هواوی چین تولید می گردد. در حوزه ثبت پتنت های 5G نیز شاهد پیشی دریافت چین از آمریکا و فنلاند و کره جنوبی هستیم.

بدون پیوست فرهنگی و مقررات گذاری نمی توان به سمت 5G رفت

رسول جلیلی عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی نیز در این نشست، در خصوص نقش این شورا در مواجهه با فناوری 5G و دغدغه فرهنگی و تنظیم گری که درمورد این تکنولوژی وجود دارد، توضیح داد و گفت: شورای عالی فضای مجازی با تصویب مصوبه اینترنت اشیا به این موضوع ورود کرده است. چرا که ما معتقدیم که در نسل جدید تکنولوژی، انسان ها با اشیا در تعامل هستند و برای رویارویی با این موضوع باید آمادگی داشته باشیم.

وی با اشاره به مقدمات ورود به 5G گفت: در سند معماری کلان شبکه ملی اطلاعات، اینکه درصدی از ارتباطات تا سال 1404 مبتنی بر ارتباطات نوین باشد، تاکید شده و این به معنای 5G است. بحث اصلی این است که ما در کشور به همراه توسعه فناوری، شاهد توسعه باشیم. چرا که مردم ما در تعامل با سایر کشورها احساس نیاز به ارتقای فناوری دارند و ما باید به سمت نسل پنجم ارتباطات برویم.

جلیلی اضافه کرد: در این زمینه این سوال مطرح است که باید شتابزده به این نسل تکنولوژی ورود کنیم یا خیر. هم اکنون اپراتورها به صورت پایلوت، نگاهی به این فناوری داشته اند اما هنوز آمادگی ورود به این فناوری وجود ندارد. چرا که بدون پیوست فرهنگی، مقررات گذاری و برنامه ریزی نمی توان به سمت این فناوری رفت و نباید منتظر بمانیم تا چینی ها این فناوری را برای ما راه اندازی کنند. باید عملگرایانه وارد این حوزه شویم.

عضو شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه ما از امکانات نرم افزاری و خدمات دولت الکترونیک و بخش های مختلف 4G نتوانستیم استفاده لازم را در کشور داشته باشیم، گفت: مساله کشور در حوزه زیرساخت های فضای مجازی، نسل 5 نیست. مساله ما لایه خدمات کاربردی شبکه ملی اطلاعات است که مبتنی بر نسل 4 نیز، امکان ارائه خدمات را دارد. دریافت خدمات مورد نیاز ما در کشور به اندازه کافی با فناوری های موجود، کفایت می کند.