عبور چین و امریکا از دالان سرد 2020 - مجله میهن 128

با ما همراه باشید و با تور ارزان چین از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

آنها در سالی که گذشت بارها بر سر مسائل مختلف از کرونا، اویغورها، هنگ کنگ، فناوری نسل پنجم گرفته تا بقایای نبرد تجاری که پیشتر آغاز شده بود، رودرروی هم قرار دریافتد و چالش هایی را رقم زدند که بزودی جو بایدن با ورود به کاخ سفید باید با آنها رو به رو شود. کارشناسان اندیشکده شورای روابط خارجی امریکا در چند تحلیل به آنالیز مهم ترین این چالش ها پرداخته اند.

جنگ بر سر ویروس چینی

یانژونگ هوانگ

عضو ارشد سازمان بهداشت دنیای

در امریکا، پاندمی کرونا با سیاست داخلی این کشور و در مرتبه بعد به چگونگی تعامل با چین آمیخته شده است. دونالد ترامپ یکی از راه های فرار از مسائل داخلی و منحرف کردن توجه جامعه از قتل جورج فلوید و آرام کردن اعتراض های ناشی از آن را در این می دید که چین را مسئول این بیماری دانسته و سازمان بهداشت دنیای را عروسک گردان سیاست های بهداشتی پکن معرفی کند.

معرفی چین به عنوان عامل پاندمی، باعث شد تا بعضی سیاستمداران امریکایی خواستار مقابله با چین شوند. پس از آن تئوری های توطئه که از سوی هر دو طرف مطرح می شد، بی اعتمادی بین ملت های دو کشور را شعله ور کرد و شمار زیادی از امریکایی ها با دیدی منفی از چین سخن گفتند. نظرسنجی که پیو اوایل پاییز از مردم امریکا انجام داد، نشان می داد 73 درصد امریکایی ها نگاهی منفی نسبت به چین دارند که در بالاترین سطح آن از سال 2005 است.

در چین نیز توانایی دولت در مهار سرعت شیوع ویروس که همزمان بود با بالا دریافت اختلافات دیپلماتیک بین پکن و واشنگتن، احساسات ملی گرایی و ضد امریکایی را بین مردم این کشور تقویت کرد. تعمد و اصرار ترامپ در به کار بردن عبارت ویروس چینی باعث خشم مردم این کشور شد و واکنش های تندی را از سوی دولت پکن به دنبال داشت و منجر به اخراج روزنامه نگاران امریکایی از چین شد. رسانه های دولتی چین نیز امریکا را کشوری ترسیم کردند که قدرتش رو به افول است. درک نادرست واشنگتن از رهبری بهداشت دنیای و قدرت قلدرمآبانه حتی نخبگان لیبرال در چین را به این باور رسانده است که این کشور باید هرچه زودتر کاری کند تا میزان خطر وابستگی های متقابل به امریکا را کاهش دهد. در یک ماه اخیر نیز نگاه عموم مردم چین نسبت به امریکا بسیار منفی تر از نگاه آنان به این کشور در اوایل بهار سال جاری شد. بایدن میراث دار این نگاه است.

نبرد تکنولوژی

آدام سیگال

مدیر برنامه سیاست دیجیتال و فضای سایبری

سال جاری رقابت تکنولوژی میان امریکا و چین بسیار چشمگیر بود. مهم ترین آن نیز در ماه مه رخ داد؛ زمانی که دپارتمان تجاری امریکا عرصه را بر هوآوی تنگ کرد و در حوزه فناوری امریکایی محدودیت های بسیاری بر این شرکت چینی اعمال شد. این فشارها شبکه نسل 5 این کمپانی را تحت تأثیر قرار داد و در نتیجه آن بسیاری از کشورهای اروپایی نیز در قبال آن محدودیت هایی را قائل شدند. علاوه بر این دولت ترامپ با ممنوعیت فعالیت شبکه های ارتباطی چینی تیک تاک و وی چت به بهانه مسائل مرتبط با امنیت ملی برای اولین بار در تاریخ امریکا یک فناوری اطلاعاتی خارجی را با موانعی روبه رو کرد. گرچه این محدودیت ها در کش و قوس دادگاه ها متوقف مانده، اما دولت ترامپ درصدد است محدودیت های جدیدی را نیز در حوزه بهره گیری از سرورهای چینی و نرم افزارهای تلفن همراه اعمال کند.

در این میان پکن برای رهایی از این شرایط، استراتژی جدید مبنی بر تثبیت نمودار رشد مالی و کاهش وابستگی به فناوری و بازار خارجی را در پیش گرفته است. براساس این مشی جدید، دولت با صرف میلیاردها دلار در حوزه تحقیقات و پژوهش، شرکت های کوچک را برای ورود به عرصه رقابت ترغیب نموده و با استخدام استعدادهای تایوانی و خنثی کردن حملات سایبری بر این شرکت ها، راستا جدید را در حوزه فناوری برای خود باز می نماید که مشمول قوانین کنترلی امریکا نخواهد شد. از سوی دیگر دولت چین به همین دلیل نظارت دولتی در حوزه فناوری را افزایش داده است. رقابت امریکا و چین در حوزه تکنولوژی در 2021 از بین نخواهد رفت. به طوری که سیاست بایدن در این حوزه گرچه تمایل بیشتری به سمت چند جانبه گرایی خواهد داشت اما ماهیت رقابتی را حفظ می نماید و پکن نیز سیاست مقابله ای با امریکا و نوآوری در این حوزه را ادامه می دهد. بنابراین می توان رقابت تکنولوژیک را معینه از پیش تعریف شده روابط دو جانبه دو کشور دانست.

هدیه چینی ترامپ به بایدن

الیزابت سی. اکونومی

عضو ارشد مطالعات چین

دولت ترامپ بجز سیاست هایی که در سه سال و نیم گذشته در قبال چین داشته است، به طور معین از زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری امریکا اقدامات زیادی را درقبال مسائل تبت، تایوان، دریای جنوبی چین و بعضی سیاست های مالی که چین حساسیت زیادی نسبت به آنها دارد، انجام داد. این اقدامات شاید به نظر برسد، می توانند کار بایدن را در آغاز راه خود سخت نمایند. اما عکس آن نیز می تواند رخ دهد. زیرا بایدن می تواند، از بین این سیاست های متعدد براحتی دست به گزینش زند و بعضی را حذف و بعضی را ادامه دهد. برای مثال در نبرد تعرفه ها، هرچند به اقتصاد امریکا لطمه زیادی وارد شده اما به اهرم های مالی امریکا یاری نموده است. پس این سیاست می تواند چالش برانگیز باشد. بعضی اقدامات مثل احیای گفت و گوی امنیتی با استرالیا، هند و ژاپن، ارتقای روابط امریکا با تایوان، تحریم های بعضی شرکت ها و مسائل مربوط به سین کیانگ هم می توانند ادامه یابند. بعضی از آنها مثل پیگرد شماری از مقامات چینی نیز می تواند ادامه یابد، اما به گونه ای تعدیل شده. دولت بایدن می تواند دست به پر کردن شکاف هایی زند که تیم ترامپ در روابط با چین ایجاد نموده بودند و با کنار گذاشتن بعضی اقدامات سنتی واشنگتن در قبال چین، خیلی سریع به پیروزی هایی در روابط با چین دست یابد. هرچند پیوستن به نهادهای بین المللی و توافقنامه های دنیای و همین طور از سرگیری مشارکت ها و همکاری ها با متحدان اروپایی می تواند باعث بازسازی چارچوب روابط دیپلماتیک امریکا شود. اما بازگشت به روابطی کم تنش با چین باید سرآمد دستور کارهای بایدن باشد.

خسارت های سرکوب در هنگ کنگ

جروم ای. کوهن

کارشناس ارشد مطالعات آسیا

اقداماتی که چین در مقابله با مخالفان هنگ کنگی در سال 2020 در پیش گرفت، واکنش هایی را در امریکا برانگیخت که به نظر نمی رسد، در دوره بایدن تفاوت معناداری پیدا کند. عموماً اقدامات پکن در قبال این دولت شهر، درروابط چین و امریکا معین نماینده نبوده است. اما سال جاری موجب شد، این روابط آسیب زیادی ببیند. بی تردید پکن خود می دانست که شدت بخشیدن به برخورد با مخالفان هنگ کنگی می تواند منجر به واکنش های تند نه فقط امریکا که اروپا هم شود. نتیجه این سیاست ها و اقدامات همان طور که همه انتظار داشتند، منجر شد، دولت ترامپ شماری از مقامات چینی را تحریم کند و دستور دهد، تعامل های مالی با هنگ کنگ دستخوش تغییراتی جدی شود. با این حال چین تصمیم گرفت، با وجود همه اعتراض ها در هنگ کنگ و حمایت های خارجی از آنها، همچنان به سیاست های خود در این دولت شهر ادامه دهد. در این راستا بود که دستگاه قانونگذاری چین، نه تنها قوانینی سختگیرانه را در مقابله با مخالفان هنگ کنگی تصویب کرد که اختیارات دادگاه های هنگ کنگی را کاهش داد و نظارت بر توئیتر را تشدید کرد. اکنون و در این شرایط باید دید بایدن که بعضی از مخالفان هنگ کنگی او را متهم به ضعف تصمیم گیری و مقابله با چین نموده اند، میخواهد، چگونه به این بخش از سیاست های چین پاسخ دهد.

دیپلماسی گرگ جنگجو چین

جولیان گوویرتز

کارشناس ارشد مطالعات چین

شرایط تقابلی حاکم بر دنیا مقامات چینی را از آرامش خارج نموده و خوی تهاجمی آنها را به دنیا نمایانده است. این الگوی رفتاری که به دیپلماسی گرگ جنگجو شهرت دارد یک واکنش ملی گرایانه به شمار می رود البته گرچه این شرایط به مدت ها پیش از 2020 برمی شود اما در سال گذشته به یکی از برجسته ترین نمادهای تعاملات دیپلماتیک چین بدل شده است. بسیاری این رفتار را به خاطر منطق خصمانه ترامپ در قبال چین و سیاست او برای فزونی امریکا در دنیا می دانند. اما دلایل دیگری نیز وجود دارد؛ اول اینکه مقامات ارشد چین روی ارتقای قدرت دیپلماسی تمرکز نموده اند و به عبارت دیگر درصدد هستند دنیا را به گوش شنوای خود بدل نمایند. دوم؛ دیپلمات های چینی معتقدند این صدای ملی گرایانه تأکیدی بر قدرت نویافته آنهاست. سوم؛ چین به این باور رسیده است که امریکا یک قدرت رو به افول است که سعی در فشار هر چه بیشتر بر آنها دارد. چهارم؛ این سیاست تهاجمی تنها یکی از تبعات اصرار شی جین پینگ بر رفتار حزب کمونیست است. او در سخنرانی در سال 2013 علت سقوط نظام کمونیستی شوروی را نبود مردان مبارز دانست. شعاری که نمادهایی از گرگ جنگجو در آن مشهود است.

البته نتایج این سیاست ملال انگیز است. چینی ها معتقدند منطق آنها برای مقابله با نقدها امریکا و دیگر کشورهای دنیا کاملاً دفاعی است اما بواقع اگر این دفاع باشد هزینه سنگینی برای آنها داشته است.