نقد فیلم جنایات آینده؛ بازگشت کراننبرگ به ژانر ترسناک (جشنواره کن 2022) - مجله میهن 128

جنایات آینده اولین بازگشت کراننبرگ به ژانر ترسناک و علمی -تخیلی از زمان اکران فیلم اگزیستنز (Existenz) طی سال 1999 است. در فیلم جنایات آینده انسان ها با تغییرات و جهش های تازه ژنتیکی با یک محیط متشکل از مواد مصنوعی سازگار می شوند. ساول تنسر، هنرمند مشهور با همکارش کاپریس، دگردیسی اندام های خود را در اجراهایی آوانگارد به طور عمومی به نمایش می گذارند.

جنایات آینده که بازیگران شناخته شده ای چون ویگو مورتنسن، لئا سیدو و کریستن استوارت دارد در مجموع توانسته رضایت منتقدان را برآورده کند. مجموع 22 نقد گردآوری شده در وبسایت متاکریتیک با 13 نقد مثبت و 9 نقد میانه نمره متای 69 از 100 را برای این اثر سینمایی به ثبت رسانده. همچنین مجموع 47 نقد موجود در وبسایت راتن تومیتوز رضایت 83 درصدی منتقدان را از این اثر بازتاب می دهد.

نگاه منتقدان مجله فیلم اسکرین هم نسبت به جنایات آینده مثبت بوده و فیلم با نمره 2.6 از 4 در طیف آثار میانه (دو ستاره) تا خوب (سه ستاره) ارزیابی شده است. از مجموع منتقدان مجله اسکرین یک منتقد فیلم را عالی، چهار منتقد فیلم را خوب و پنج منتقد هم آن را میانه ارزیابی کرده اند؛ فیلم هیچ نقد زیر میانهی نداشته.

نقد فیلم جنایات آینده

ورایتی - اوون گلایبرمن

بیشتر فیلمسازانی که می خواهند مخاطب را در یک فیلم ترسناک تحت تاثیر قرار دهند، به مجموعه ای از ابزارهای آشنا توسل می جویند: روانی هایی که به دیگران آسیب فیزیکی می زنند، شیاطین، تدوین های تکان دهنده و غافلگیرکننده، موسیقی های متنی که ناگهان غرش می کنند. اما در جنایات آینده دیوید کراننبرگ، نویسنده و کارگردان، قصد دارد با چیزی بسیار آسیب زاتر از صرفا هیولاها، فکر ما را تحریک و مشوش کند.

در مورد این نکته صحبت می کنم که در آینده ای دور، زمانی که فیلم در قالب آن روایت می شود، انسان ها اندام های مرموز تازهی را در بدن خود رشد می دهند. برداشتن آن اندام ها از طریق جراحی برای یک هنرمند شورشی و یاغی به نام ساول تنسر (ویگو مورتنسن) به گونه ای از هنرهای نمایشی تبدیل شده، مردم دیگر درد جسمی را تجربه نمی کنند و به همین دلیل تا دیروقت در خیابان می ایستند و برای دسترسی به تجربه های هیجان انگیز ارزان قیمت اعضای بدن یک دیگر را می برند، همانقدر عادی که انگار در کوچه پس کوچه مشغول تزریق هروئین باشند.

اسکرین دیلی - فیونوالا هالیگان

جنایات آینده یک اثر ناب کراننبرگی به شمار میرود که دیدنی آن برای هوادارانش ضروری است. فیلم مانیفستی از مشغله های دایمی کارگردان کانادایی است؛ آثاری که او به حق بابت شان بیش از همه مورد تحسین قرار گرفته است؛ به شکل خاص دنیای آثاری چون شباهت کامل (Dead Ringers)، تصادف (Crash) و ناهار عریان (Naked Lunch) بر سراسر چشم انداز این فیلم از آینده سایه افکنده.

کراننبرگ مجددا با کارول اسپایر، طراح تولید آن فیلم ها (و تمام کارهای دیگرش) همکاری کرده و نتیجه فیلمی شده است که انگار دوباره ما را وارد چشم فکر او می کند. فیلم حساب شده و آگاهانه ساخته شده (در برابر سرچشمه گرفتن از ناخودآگاه) اما عقیم و بی ثمر از کار درنیامده. آزاردهنده است، اما بیش از آن در واقعیت ریشه دارد که واقعاً ترسناک باشد.

فیلم که تقریبا دو دهه پیش از طریق کراننبرگ نوشته شده همان عنوان یکی از فیلم های کم هزینه اولیه او (اگرچه هیچ وجه مشترکی با آن فیلم ندارد) را دارد. جنایات آینده آن زمان اثری بود که آینده را پیش بینی می کرد اما حالا خود آینده ای است که فرارسیده. این نکته ممکن است مخاطبان تازه کراننبرگ را ناامید کند اما هواداران قدیمی اش را خرسند می سازد.

نحوه بیان این داستان مرتبط با تغییرات بدنی، تا حدودی موجب ایجاد فاصله با مخاطب می شود: فیلم فاقد یک شخصیت مرکزی پرداخت شده است اگرچه ویگو مورتنسن نقش اصلی را برعهده دارد و بازی خوبی ارائه می دهد. او به طرز ترسناکی یادآور پیتر ولر در فیلم ناهار برهنه است؛ این دو فیلم از منظر وجود اشیا بی جان ترسناک هم وجه مشترک دارند.

به هر حال با وجود شرکت نئون در ایالات متحده و یک کمپین بازاریابی که بدون شک به بازگشت کراننبرگ به ریشه هایش تاکید خواهد داشت، موفقیت فیلم در فضای آثار هنری تضمین شده است. حضور کریستین استوارت ممکن است باعث افزایش علاقه مندی به فیلم شود اگرچه حضور کوتاه پراضطراب او نمونه ای از بهترین عملکردهای کارنامه کاری اش به حساب نمی آید.

بعضی فیلم سازان را باید در کنار قصه گویی، آینده پژوه هم در نظر گرفت و البته این نکته درباره طراحان تولیدی که با این هنرمندان همکاری می کنند هم صادق است؛ کراننبرگ قطعا یکی از این افراد است.

گاردین - پیتر بردشاو

برشت گفته است: بگذار هیچ چیز را در عصر سردرگمی خونین طبیعی نخوانیم. پس از دیدن این فیلم همه چیز خونین تر و حتی آشفته تر از قبل به نظر می رسد. فیلم تازه دیوید کراننبرگ در بخش مسابقه جشنواره کن با نام جنایات آینده نمایشی است از قساوت در زیرژانر وحشت جسمی در سبک بالاردی (سبک منتسب به جی. جی. بالارد رمان نویس انگلیسی) که او نمونه ای از آن را در فیلم تصادف (Crash) هم ارائه داده بود؛ فیلمی در مورد فرقه مخفی کسانی که زندگی شان را به ابعاد اروتیک سوانح رانندگی اختصاص داده اند.

وقایع فیلم در دنیای آینده ترسناکی اتفاق می افتد که در آن بدن افراد در حال تغییر است و همه در حال درک این نکته اند که در آستانه مرحله تکاملی پساانسانی قرار گرفته اند. پیشرفت های پزشکی و از میان رفتن درد، احساسات جسمانی را به حدی کاهش داده است که درد دیگر مفهومی متعلق به گذشته است… اما لذت های حسی متعارف هم در کنار انزجار و ترس که همیشه رفتار انسان را تعدیل کرده است در حال از میان رفتن اند. از سوی دیگر خود بدن ها هم نشان داده اند که قادر به رشد اندام های تازهند؛ اندام هایی که عملکردشان هنوز روشن نیست.