ما همان چیزی هستیم که می پوشیم؟
به گزارش مجله میهن 128، خبرنگاران زندگی در مطالب مد و پوشاک خود، درباره سلیقه ای و انتخابی بودن لباس ها همیشه تاکید داشته و آنچه نوشتیم فقط در حد پیشنهادی است که به شما می گردد و شما در قبول و رد آن کاملا آزاد هستید؛ اما این سلیقه و انتخاب از کجا می آید؟ آیا پشتوانه روانشناختی ندارد و ما فقط می توانیم بگوییم این لباس را دوست دارم و آن لباس را نه؟ خیر اینگونه نیست. چیزی که ما می پوشیم دقیقا همان چیزی است که ما هستیم و حتی طرز فکر ما را هم به نمایش می گذارد. پس شاید درست باشد اگر دیگران ما را از لباس هایمان قضاوت نمایند؛ شاید بگوییم کار درستی نیست اما خودمان خوب می دانیم که ما هم این کار را درباره آنها انجام می دهیم، زیرا لباس پوشیدن، نوع آرایش، ماشین و مبلمان خانه نوعی از زبان بدن است که دروغ نمی گوید و می توان به شناسایی شخصیت مقابلمان پی ببریم. از طرف دیگر ما درباره این موضوع هم فکر می کنیم که کسی نباید از روی ظاهرش قضاوت گردد. در حال حاضر ما نمی خواهیم کسی را قضاوت یا دسته بندی کنیم. فقط می خواهیم جنبه روانشناسی فشن و مدی که برای لباس پوشیدن انتخاب می کنیم را آنالیز کنیم.
مدل های روانشناسی فشن
بسیاری از عوامل روانشناختی،انگیزه ای در ما ایجاد می نماید که شیک باشیم. این موارد شامل انطباق، تمایل به جستجوی تنوع، لزوم ابراز خلاقیت شخصی و جذابیت جنسی است. به عنوان مثال، به نظر می رسد بسیاری از مصرف نمایندگان احتیاج به یکتایی و تک بودن دارند. آنها این احتیاج را در خود حس می نمایند، میل درونی به متفاوت بودن را احساس می نمایند (هرچند که لزوماً این اتفاق نیوفتد!). در نتیجه، مردم ممکن است طرح های اصلی یک فشن را بپسندند؛ اما همچنان به دنبال اعمال کردن سلیقه و خلاقیت خود در آن هستند. یکی از نخستین تئوری های روانشناسی مد استدلال می نماید در دوره های مختلف اندام هایی از بدن به اصطلاح برای ما جذاب تر می شوند و تغییرات مد را به خود اختصاص داده است به عنوان مثال، برای زنان دوره رنسانس معمول بود که شکم خود را در پارچه ها بپیچانند تا ظاهری متورم جلوه دهند. مناطق مختلف به دلیل انعکاس فرایندهای اجتماعی به موضوع مورد علاقه تبدیل می شوند.
اثر مد بر اطرافیان
در یک مطالعه تعیین شد که مردان تمایل بیشتری برای سفارش دادن به پیش خدمت هایی که لباس قرمز پوشیده بودند، داشتند (فارغ از جنسیت). پدیده لباس برای موفقیت این باور گسترده را نشان می دهد که ظاهر به طور مستقیم بر نحوه برخورد افراد اثر می گذارد. سایر محققان روانشناسی مد، نقش لباس را در انتخاب همسر پر رنگ می دانند. طبق نظریه سیگنالینگ، یک طاووس نر پرهایش را به صورت آیینی به نمایش می گذارد تا زنی را جذب و با او ازدواج کند. بعضی از محققان معتقدند که لباس در کوشش برای یافتن یک همسر، توانایی مشابهی برای متمایز کردن از جمع در اختیار ما قرار می دهد. در روانشناسی مد، لباس و سایر محصولات نقش مهمی را در شکل گیری ضمیرخودآگاه ایفا می نمایند این دقیقا به شما آن چیزی هستید که می پوشید اشاره می نماید. در یک مطالعه محققان از افرادی خواستند که یک کت آزمایشگاهی بپوشند. افراد با توجه و دقت کار خود را انجام می دادند. محققان دریافتند، افرادی که کت آزمایشگاه را پوشیدند، دقت و عملکرد بهتری دارند؛ اما یک موضوع انحرافی را در ادامه مطرح کردند که این کت در واقع کت نقاش است نه کت آزمایشگاه پزشکی، اثرات از بین رفت. به عبارت دیگر، افراد معنی نمادین کت را تفسیر می کردند و سپس رفتار خود را بر این اساس تغییر می دادند.
در این زمینه بخوانید:
پوشش مناسب چگونه حال شما را خوب می نماید؟
نکاتی که برای خریدن شلوار باید به آنها دقت کنیم
مدل های جامعه شناختی مد
سیستم مد شامل همه افراد و سازمان هایی است که معنی های نمادین ایجاد می نمایند و آن معنی ها را به کالاهای فرهنگی منتقل می نمایند. اگرچه ما اغلب مد را با لباس برابر می کنیم، این را باید در نظر داشته باشید که فرایندهای مد بر همه انواع پدیده های فرهنگی از جمله موسیقی، هنر، معماری و حتی علم اثر می گذارد (یعنی موضوعات خاص تحقیقاتی و دانشمندانی که به صورت فردی پژوهش می نمایند). حتی شیوه های کسب و کار منوط به فرایند مد هستند. نظریه تریکل داون (Trickle-down) می گوید: 2 نیروی متضاد باعث تغییر مد می شوند. اول، گروه های فرعی در کوشش برای بالا رفتن از نردبان تحرک اجتماعی، نمادهای شرایط گروه های برتر از خود را به دست می آورند. سبک های غالب از طبقات بالا سرچشمه می گیرند و به شکلی که می بینم در می آیند. اکنون نیروی دوم آغاز به کار می نماید: آن دسته از افراد در گروه های فرامرزی، نردبان را در زیر آنها نگه می دارند تا مطمئن باشند که پیروانی از آنها تقلید نمی نمایند. هنگامی که مصرف نمایندگان طبقه پایین، آغاز به تقلید می نمایند، مدهای جدیدی اتفاق میفتد تا از جریان اصلی فاصله بگیرند. این دو فرآیند یک چرخه تغییر در خود ایجاد می نمایند و این موضوعی است که مد را به حرکت در می آورد.
مد و مسئله های عمیق تر
روانشناسی مد همچنین پیوندهای مهمی بین سبک های لباس، ارزش های اساسی اجتماعی و همچنین اختلافات قبیله ای را نشان می دهد. به عنوان مثال، رنگ های خاص و شاخص نشانگر عضویت در باندها است و این نشانگرها در حوزه های دیگر مانند پوشاک ورزشی نیز گسترش یافته است. بحث و گفتگوهای مداوم درباره ممنوعیت پوشاک در ارتباط با تروریسم، مانند بورکینی در سواحل فرانسه، نشان دهنده چگونگی نفوذ روانشناسی مد به موضوعات مهم در جامعه است.
منبع: ایرنا زندگی