تابلوی مظفرالدین شاه قاجار سرقتی است یا تقلبی؟ - مجله میهن 128

حدود 22 سال پیش در حراجی کریستیز، تابلویی از چهره مظفرالدین شاه قاجار به قیمت 44 هزار و 650 پوند انگلیس فروخته شد که امروز شائبه خروج و سرقت این تابلو از کاخ گلستان مطرح شده است.

در این پرتره مظفرالدین شاه قاجار یونیفرم مخصوص به تن کرده که با مدال هایی زینت بخشیده شده است. او کلاه سیاه پر داری جواهرنشانی به سر دارد و در حالیکه سبیل هایش را تاب داده، به روبرو خیره شده است. اطلاعات این تابلو رنگ روغن در وبسایت حراجی کریستیز موجود است. نوشته شده که تابلو اثری از کمال الملک است، در سمت چپ پایین تابلو نیز امضایی از کمال الملک دیده می شود. قدمت نقاشی سال 1319 هجری قمری/ 2-1901 میلادی اعلام شده است. در حراجی سال 2000 میلادی، قیمت برآورد شده برای فروش این تابلو، رقمی بین 12 تا 18 هزار پوند انگلیس بود اما در نهایت به مبلغ 44 هزار و 650 پوند فروخته شد.

حالا پس از 22 سال، ادعاهایی درباره خروج این تابلو از کاخ گلستان و فروش آن در حراجی کریستیز مطرح شده است. در گفته هایی که به دو نفر با عنوان کارمندان کاخ گلستان نسبت داده شده، آمده است: پرتره رنگ روغن مظفرالدین شاه در سال 1378 از این کاخ خارج شده است. همچنین عکسی سیاه و سفید از تالار برلیان کاخ گلستان برای تایید این ادعا منتشر شده که نشان می دهد همان تصویر فروخته شده در حراجی، بالای یکی از درهای تالار نصب شده بود.

اما احمد دزواره ای که از اواخر دهه 50 تا سال 1386 ریاست موزه های کاخ گلستان را به عهده داشته است، تمام این ادعاها را رد می کند و میگوید: در تالار برلیان کاخ گلستان که عکسی با این تابلو از آن منتشر شده است، تا زمانی که من ریاست این مجموعه را به عهده داشتم اصلا چنین تابلویی وجود نداشت. تالار برلیان سراسر آینه کاری است و جایی برای نصب تابلو ندارد. ادعاهایی که درباره خروج این تابلو یا به سرقت رفتن آن مطرح شده است نیز همه تهمت و دروغ محض است.

او اضافه می کند: از دهه پنجاه تا هشتاد (خورشیدی) تنها محلی که در کاخ گلستان تابلو داشت، عمارت بادگیر بود.

دزواره ای موضوع را حتی از افرادی که از سال 1320 در کاخ گلستان کار میکردند، پیگیری کرده، میگوید: حتی قدیمی های کاخ گلستان چنین تابلویی را بخاطر نمی آورند و این ادعا دروغ محض است و آنهایی که چنین دروغی را مطرح کرده اند، باید از خدا بترسند.

مرتضی ادیب زاده، مدیرکل موزه ها و اموال تاریخی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اما درباره سرنوشت این تابلو با توجه به ادعاهایی که تا به امروز مطرح است، فعلا ترجیح می دهد اظهارنظری نداشته باشد تا بررسی های کارشناسان کاخ گلستان تکمیل شود. او میگوید: کارشناسان در مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان در حال بررسی اسناد و مدارک و دفاتر ثبت اموال تا سال 1317 خورشیدی هستند. دفتری هم به سال 1310 مربوط می شود که اگرچه اموال ثبت شده در دفتر سال 1317 به آن وارد شده است اما درحال بررسی دفتر سال 1310 هم هستند و روی تمام اسناد کار می کنند.

به گفته او، تا کنون سند و مدرکی دال بر اینکه چنین تابلویی در کاخ گلستان وجود داشته، بدست نیامده است.

مدیرکل موزه ها می گوید: چنانچه در یکی از دفاتر اموال ثبتی نامی از این تابلو ثبت شده باشد و مشخص شود که این اثر از کاخ گلستان خارج شده است، براساس مستندات برای استرداد آن اقدام می کنیم و پرونده اینترپل را تشکیل می دهیم.

ادیب زاده درباره این احتمال که ممکن است اموال یا اثری از کاخ گلستان در این دفاتر ثبت نشده باشد؟ اظهار می کند: ما یک فرم شماره 9 اموال داریم و یکسری دفاتر اولیه که تمام اموال در آنها فهرست شده است. تمام این دفاتر و فرم شماره 9 در کاخ گلستان موجود است و چندین کارشناس بطور جد از همان زمان که خبر احتمال خروج این تابلو از کاخ گلستان مطرح شد، درحال بررسی مدارک و مستندات هستند که به محض مشخص شدن، نتیجه اعلام خواهد شد.

در کاخ گلستان اما کارشناسان در حال صحت سنجی تصاویر منتشر شده از این تابلو و بررسی مدارک و مستندات هستند. هرچند مسئولان مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان، احتمال تقلبی بودن این تابلو را نیز مطرح کرده اند. ایلنا به نقل از آفرین امامی، مدیر مجموعه میراث جهانی گاخ گلستان در اظهارنظر اولیه با اشاره به برخی تفاوت هایی که در تابلوی فروش رفته در کریستیز و عکس های سیاه و سفید منتشر شده از تالار برلیان مشاهده کرده، آورده است: شاید تابلویی که در کریستیز فروش رفته، تقلبی بوده یا شاید تابلوی دیگری غیر از این اثر باشد. هرچند اینها مانع بررسی ما برای کشف سرانجام تابلوی موجود در عکسها نمی شود.