چگونه بفهمیم مشکل ترمز خودرو چیست؟ - مجله میهن 128

از همین روی باید به ایمنی خودرو به هنگام نگاه ویژه ای داشته باشیم هر چند شاید این موضوع در خصوص خودرو های داخلی آنچنان هم صادق نباشد. چراکه امکانات ایمنی منحصر به ترمز، کمربند و کیسه هوا (آن هم نه در همه خودرو ها) است. در این میان، ترمز یکی از مهم ترین سیستم های تامین ایمنی بوده و قطع به یقین داشتن اطلاعات کافی در خصوص آن امری ضروری است.

اساس کار ترمز

با وجود آن که شاید اصطکاک در بعضی موارد نا مطلوب بوده و باعث اتلاف انرژی و خرابی قطعات شوند ولیکن اساس کار ترمز های معمول (به جز ترمز های مغناطیسی و الکتریکی که چندان رایج نیستند) بر اصطکاک تولیدی بین سطوح راسخ بوده و نیروی متوقف نماینده خودرو در حال حرکت، همین نیروی اصطکاک است که انرژی جنبشی ناشی از حرکت خود را به انرژی حرارتی تبدیل کرده و در نتیجه خودرو متوقف می شود.

اندازه اصطکاک تولیدی بین دو سطح در حالت کلی به جنس سطوح، نیروی وارد شده و زبری یا همواری سطوح بستگی دارد. هنگامی که پا را بر روی پدال ترمز می فشارید؛ سیستم ترمز فعال شده و در نهایت فارغ از مکانیزم یا نوع ترمز، نیرویی به چرخ ها وارد شده و موجب توقف اتومبیل می شود.

انواع سیستم ترمز

همان طور که گفته شد اساس کار سیستم ترمز فارغ از نوع آن (به جز ترمز های مغناطیسی و الکتریکی) یکسان است چرا که با اعمال نیرو به چرخ ها و در اثر اصطکاک، خودرو متوقف می شود. سیستم های ترمز از دیدگاه های مختلفی تقسیم بندی می شوند.

1- از دیدگاه منبع توان به 6 دسته: ترمز مکانیکی، هیدرولیکی، هوایی یا پنوماتیکی، ترمز خلا، ترمز الکتریکی و ترمز مغناطیسی

2- از دید نحوه اعمال اصطکاک به دو دسته: ترمز کاسه ای و دیسکی

3- از دید عملکرد به دو دسته: ترمز پایی یا سرویس و ترمز دستی یا ترمز پارک

4- از دید توزیع نیروی ترمز به دو دسته: ترمز تکی و ترمز دو گانه

عیب های عمده در سیستم ترمز و دلایل احتمالی آن

گه گاه برای شما هم پیش آمده است که ترمز خودرو ضعیف عمل نماید؛ این امر می تواند به خاطر یک یا چند مورد از عوامل ذیل باشد:

1- نشت روغن ترمز

2- سایش لنت ها

3- خیس بودن لنت ها ناشی از آب، گریس، روغن

4- عدم عملکرد پیستون دیسک ترمز

5- عدم عملکرد صحیح بوستر

6- آسیب دیدگی شیلنگ های ترمز

7- عدم عملکرد سوپاپ تعادل

این موضوع نیز یکی دیگر از مواردی است می تواند نشان از عیبی در سیستم ترمز باشد.

کشیدن شدن چرخ می تواند ناشی از موارد ذیل باشد:

1- مسدود شدن لوله ترمز

2- تنظیم نبودن کفشک ها

3- نشتی سیستم هیدرولیک چرخ

4- لقی بیش از حد بلبرینگ چرخ

5- چرب شدن لنت چرخ

6- خرابی یا تمام شدن لنت ها

نرمی بیش از حد پدال ترمز

نرمی بیش از حد پدال ترمز یا حالت اسفنجی آن ناشی از عوامل زیر است:

1- وجود هوا در سیستم ترمز

2- آسیب دیدگی لوله های ترمز

3- کافی نبودن مایع ترمز

4- سفت نبودن اتصالات لوله ها

5- نشتی مایع ترمز

6- ساییده شدن کاسه ترمز

چسبیدن پدال به کف اتاق

چسبیدن پدال ترمز به کف اتاق نیز می تواند ناشی از موارد ذیل باشد:

1- ساییده شدن لنت ها

2- وجود هوا در سیستم ترمز

3- کافی نبودن مایع ترمز

4- عدم عملکرد صحیح تنظیم نماینده لنت ها

5- معیوب بودن پمپ زیر پا

6- کیفیت پایین مایع ترمز

چنانچه خودرو به هنگام ترمز به یک سمت کشیده می شود؛ احتمالا معایب زیر در سیستم ترمز اتفاق افتاده است:

1- چرب یا خیس بودن لنت ها

2- تنظیم نبودن کفشک ها و پین نگهدارنده

3- نامناسب بودن لنت ها

4- نا هماهنگی باد یا سایش چرخ ها

5- وجود آب در سیستم ترمز

6- شل بودن طبق ترمز

قفل شدن یکی از چرخ

1- ژله ای شدن لنت ترمز

2- تنظیم نبودن پین نگهدارنده کفشک

3- سایش بیش از حد آج لاستیک

سوت کشیدن ترمز

1- خمیدگی دیسک ترمز

2- نفوذ ذرات فلزی یا گرد و غبار به لنت ها

3- عدم قرارگیری مناسب کفشک ها

4- شل بودن دیسک

5- شل بودن کفشک ها

آزاد نشدن ترمز

1- معیوب بودن شیر یک طرفه

2- مسدود بودن دریچه جبران نماینده

3- شکسته شدن فنر برگردان

4- چسبیدن لاستیک پیستون هیدرولیکی

چوب شدن ترمز

1- خرابی بوستر ترمز

2- خرابی شیر کنترل

روشن نشدن چراغ های ترمز عقب

1- وجود عیب در سیستم الکتریکی خودرو

2- سوختن چراغ های ترمز

3- شل بودن اتصالات

4- تنظیم نبودن کلید چراغ های ترمز

روشن نشدن چراغ اخطار ترمز

1- پایین بودن سطح مایع ترمز

2- معیوب بودن سنسور سطح روغن

3- خرابی شیر کنترل

4- شل بودن اتصالات

5- معیوب بودن سیستم الکتریکی

کورس بیش از حد پدال

1- پایین بودن سطح مایع ترمز

2- ساییده شدن لنت ها

3- ساییدگی کفشک ها

4- تنظیم نا مناسب خلاصی پدال

اعمال نیروی اضافی جهت ترمز گیری

1- تنظیم نبودن سیستم ترمز

2- استفاده از لنت های نامناسب

3- نفوذ گریس یا آب به لنت ها

4- مایع ترمز نا مناسب

5- سوختن لنت ترمز ها

6- صیقلی شدن کاسه ترمز

کم کردن روغن ترمز

1- نشتی سیلندر چرخ

2- معیوب بودن لوله های ترمز

3- شل بودن اتصالات

4- نشتی از پمپ اصلی

لنت ترمز

موارد فوق خرابی های شایع سیستم ترمز بوده و همان طور که مشاهده می شود لنت ها نقش اساسی در بیشتر آن ها دارند؛ لذا باید توجه ویژه ای بدان ها داشت. لنت ها به دو نوع کفشکی و دیسکی طبقه بندی می شوند که در حال حاضر عمدتا از لنت های دیسکی استفاده می شود. لنت ترمز با ایجاد اصطکاک بین دیسک و یا کاسه ترمز باعث توقف خودرو شده و از دو قسمت کفشک و لقمه تشکیل شده است. لقمه ها نیز خود به 5 دسته بدون آزبست یا ارگانیک، سرامیکی، نیمه متالیک، کم متالیک و زینتری تقسیم می شوند.

لنت ها قطعاتی مصرفی بوده و باید در بازه های مسافتی تعیین تعویض گردند. بسته به جنس لنت، نوع خودرو، سبک رانندگی حتی ممکن است لنت ها بالغ بر 100 هزار کیلومتر نیز کار نمایند، ولی توصیه می شود هر 15 هزار کیلومتر به مکانیک مراجعه نمایید تا سلامت ها را آنالیز نماید و هر 50 هزار کیلومتر نیز لنت ها را تعویض نمایید تا اطمینان کافی نسبت به صحت و کارآیی ترمز وجود داشته باشد.

کیفیت لنت یکی از عوامل حیاتی در صحت عملکرد ترمز و بازه های مسافتی تعویض آن بوده و به هنگام خرید باید توجه خاصی به آن داشت. به هنگام خرید خیلی به فکر قیمت نبوده و کیفیت را اولویت اصلی قرار دهید چرا که ترمز نقش مهمی در امنیت شما و سرنشینان ایفا می نماید.

عیب یابی ترمز خودرو ABS

در صورت روشن شدن چراغ هشدار دهنده ABS تعیین است که مشکل اصلی مربوط به خود سیستم ABS می باشد و مشکل از کل سیستم ترمز خودرو نیست. این استدلال به این دلیل است که این آلارم از خود ABS خودرو داده شده است. برای عیب یابی ترمز خودرو ABS در این حالت باید گفت این مشکل معمولا به دلیل خرابی سنسور سرعت چرخ یا پمپ سیستم ABS یا خرابی رله مدار می باشد. در بعضی از مواقع هم مشکل مربوط به کم شدن روغن ترمز است.

اما اگر چراغ آلارم ABS روشن شد و هیچ چراغ دیگری روشن نشد. در این حالت باید بیشتر از همواره به فکر عیب یابی ترمز خودرو باشیم. در این صورت سیستم ABS از کار افتاده است ABS از کار افتاده است، اما ترمز عمل می نماید. در این حالت می توان در شهر و با سرعت های نه چندان زیاد تردد نمود، ولی باید مراقب باشید، چون دیگر سیستم ABS در شرایط ناگهانی عمل نخواهد نمود.

اما توجه داشته باشید که اگر به جز الارم سیستم ABS چراغ دیگری هم همزمان روشن شد امکان برخوردن به یک مشکل اساس وجود دارد. ممکن است سیستم هیدرولیک ترمز دچار مشکل شده باشد. در این حالت شما حتی برای رفتن به تعمیرگاه با خودرو هم ایمنی لازم را نخواهید داشت؛ و مجبورید که از طریق یک یدک کش ماشین را تا تعمیرگاه حمل کنید. در این حالت است که امکان نشتی روغن ها به دلیل فشار زیاد بوستر وجود دارد و زمانی که مدتی رانندگی کنید سطح روغن پایین خواهد آمد و بسیار خطرساز خواهد بود به همین خاطر است که در این مواقع نباید رانندگی کنید.

از دیگر آلارم های مربوط به سیستم ترمز زمانی رخ می دهد که لنت ترمز تمام شده و یا کم شده است و زمانی که پدال ترمز را فشار می دهید روشن می شود. در این مواقع بهتر است تا هرچه سریع تر لنت را تعویض کنید، زیرا اگر لنت تمام شود و قسمت فلزی به دیسک ترمز برخورد کند هزینه های بسیار بیشتری روی دست شما خواهد گذاشت.

علل ضعیف کارکردن سیستم ترمز نسبت به خودرو مشابه

1- خراب شدن پمپ اصلی

2- ایراد فنی در بوستر ترمز

3- هوا گرفتن روغن ترمز در سیستم ترمز

4- جذب رطوبت از طریق روغن ترمز به دلیل کهنه شدن آن و یا گذشتن تاریخ مصرف آن

5- آغشته شدن لنت ها یا دیسک ها به روغن و یا گریس و کاهش اصطکاک

6- لاغر شدن دیسک ترمز ها در طول زمان

7- رگلاژ نبودن کاسه ترمز ها

زمانی که ترمز ها به خوبی کار نمی نمایند

در حال حاضر نیز شرایطی وجود خواهد داشت که در آن ممکن است ترمز ها به طور کامل از بین بروند. بسیاری از اتومبیل ها از سال 1968 مجهز به سیستم هیدرولیکی می باشند. سیلندر اصلی در آن ها شامل دو پیستون می باشند که در سیستم های ساده تر ترمز جلو و عقب به صورت جداگانه کنترل می شوند.

بعضی از مسائل سیستم ترمز ممکن است ناشی از موارد زیر باشند:

1- کمبود مایع ترمز

2- وجود هوا در مایع ترمز

3- اشکال در سیلندر

4- مشکل در خط ترمز

5- نشتی سیال

6- آلودگی مایع ترمز

7- مشکل در بلبرینگ

اولین چیزی که ضروری است در زمان آنالیز مسائل سیستم ترمز در نظر داشته باشید، این است که سطح و شرایط مایع در مخزن سیلندر اصلی آنالیز کنید.

اگر یک محل نشتی وجود داشته باشد، سطح مایع کم خواهد شد به صورتی که در این حالت سیستم به صورت نا کارآمد عمل خواهد نمود، در نتیجه این امر مواد اصطکاکی روی پدال ترمز و یا کفش، می تواند منجر به از کار افتادگی دیسک ترمز یا درام در آن شود.

اگر مایع ترمز در سیستم بیش از حد در معرض حرارت قرار گیرد، می تواند باعث اختلال در سیستم شود، به همین خاطر ضروری است که کاهش دما و حرارت در آن به سرعت اتفاق بیفتد.

هیدرولیک ترمز یک سیستم مهر و موم شده است، به همین خاطر نباید خطوط هوا در آن وجود داشته باشد. با این حال چنانچه سیلندر اصلی شما دچار مشکل شود، ممکن است هوا به سیستم نفوذ کند، این مسئله می تواند منجر به عدم کارکرد صحیح سیستم ترمز شود.

یکی دیگر از دلیل های بروز مسائل سیستم ترمز می تواند ناشی از چرخ های آسیب دیده باشد.

شکستگی در بلبرینگ ها باعث می شود تا لنت های ترمز به طور موثر به سمت کالیپر فشار وارد ننمایند.

در بیشتر نمونه یک پدال ترمز سخت می تواند ناشی از اختلال در سیستم واحد سروو باشد.

این واحد با استفاده از خلاء در موتور به سیستم ترمز یاری می نماید و تقریبا در تمام خودرو های مدرن یافت می شود.

اگر اطمینان یافتید که مشکل از واحد سروو می باشد، بهتر است سوپاپ را چک کنید و یا به آنالیز شلنگ خلاء بپردازید، ممکن است وجود نشتی ناشی از آن منجر به نفوذ هوا و کاهش عملکرد خنک نمایندگی موتور شده باشد.

عیب یابی در سیستم ترمز های هیدرولیکی:

1. پدال ترمز تا اخرین نقطه جهت پایین می رود:

اولین دلیل:مقدار نبودن کفشک های ترمز (تنظیم)

دومین دلیل:مقدار نبودن پدال ترمز (تنظیم)

سومین دلیل:خورد شدن لنت های ترمز (تعویض لنت ها)

چهارمین دلیل:نبودن مایع ترمز (افزودن مایع - هوا گیری دستگاه)

پنجمین دلیل:ساییدگی سیلندر (تعویض سیلندر)

2. گیر کردن یکی از ترمزها:

اولین دلیل:مقدار نبودن کفشک های ترمز (تنظیم)

دومین دلیل:گرفتگی یک لوله ترمز (باز کردن لوله یا تعویض)

سومین دلیل:معیوب بودن سیلندر چرخ (تعمیر یا تعویض)

چهارمین دلیل:ضعیف یا شکسته بودن فنر برگردان (تعویض فنر)

پنجمین دلیل:شل بودن بلبرینگ چرخ (تنظیم بلبرینگ)

3. گیر کردن تمام ترمزها:

اولین دلیل:مقدار نبودن پدال ترمز (تنظیم)

دومین دلیل:گرفتگی سوراخ هواکش مخزن مایع ترمز (باز کردن هواکش - تعویض قطعات لاستیکی خراب شده)

سومین دلیل:وجود روغن معدنی در دستگاه (فقط از روغن ترمز توصیه شده استفاده شود)

4. خودرو در موقع ترمز کردن به یک سمت کشیده می شود:

اولین دلیل:الوده شدن لنت ها به روغن موتور (تعویض لنت ها و کاسه نمد)

دومین دلیل:الوده شدن لنت ها به روغن ترمز (تعویض لنت ها - تعمیر و یا تعویض سیلندر)

سومین دلیل:مقدار نبودن کفشک های ترمز (تنظیم)

چهارمین دلیل:یکنواخت نبودن باد تایر ها (بادکردن صحیح تایرها)

پنجمین دلیل:کمی فاصله لنت (زیاد کردن فاصله - تعویض لنت)

ششمین دلیل:معیوب بودن سیلندر چرخ (تعمیر یا تعویض)

هفتمین دلیل:شل بودن طبق ترمز (محکم کردن)

5. نرم بودن پدال (اسفنجی بودن پدال):

اولین دلیل:بودن هوا در دستگاه (مایع اضافه کنید - هوا گیری شود)

دومین دلیل:مقدار نبودن کفشک ها (تنظیم)

6. با چندین بار فشار روی پدال باز پدال زیر پا خالی میشود:

اولین دلیل:دستگاه ترمز هوا دارد (هواگیری)

دومین دلیل:فنر پمپ اصلی خراب است (فنر را عوض کنید)

7. ترمز ضعیف که نیاز به وارد کردن فشار زیاد روی پدال ترمز دارد:

اولین دلیل:اغشته شدن لنت ها به روغن (تعویض لنت ها و کاسه نمدها)

دومین دلیل:اغشته شدن لنت ها به مایع ترمز (تعمیر یا تعویض لنت ها - تعمیر و یا تعویض سیلندر های چرخ)

سومین دلیل:مقدار نبودن کفشک های ترمز (تنظیم)

چهارمین دلیل:اغشته شدن لنت ها به اب (پس از خشک شدن بدون عیب خواهد بود)

پنجمین دلیل:گرم شدن لنت ها (بگذارید لنت ها خنک شوند)

ششمین دلیل:پرداخت شدن کاسه ترمز (تراشیدن کاسه برای از بین بردن پرداخت ان)

8. حساسیت زیاد ترمز یا گیر کردن ان:

اولین دلیل:مقدار نبودن کفشک های ترمز (تنظیم)

دومین دلیل:نادرست بودن لنت های ترمز (تعویض با لنت مناسب)

سومین دلیل:شل بودن طبق ترمز (محکم بستن - تنظیم ترمزها)

چهارمین دلیل:خط داشتن کاسه ترمز (تراش یا سنگ زدن کاسه ترمز)

پنجمین دلیل:چرب شدن لنت های ترمز (تعویض - بازدید کاسه نمد ها - خودداری از روغنکاری بیش از حد)

9. صدا کردن ترمز:

اولین دلیل:ساییده شدن لنت های ترمز (تعویض لنت ها)

دومین دلیل:پیچیدگی کفشک ها (تعویض کفشک ها)

سومین دلیل:شل بودن پرچ لنت ها (محکم کردن - تعویض پرچ ها یا لنت ها در صورت لزوم)

چهارمین دلیل:خشک بودن یا ساییده شدن کاسه ترمز (تراشیدن یا سنگ زدن کاسه ترمز)

پنجمین دلیل:شل بودن قطعات (محکم کردن)

10. وجود هوا در دستگاه:

اولین دلیل:گرفتگی سوراخ هوا کش (باز کردن سوراخ)

دومین دلیل:نشتی سوپاپ در سیلندر اصلی (تعمیر یا تعویض)

سومین دلیل:شل بودن اتصال لوله ها معیوب بودن لوله ها (محکم بستن اتصالات - تعویض لوله های معیوب)

11. کم شدن مایع ترمز:

اولین دلیل:نشتی سیلندر اصلی (تعمیر یا تعویض قطعات معیوب)

دومین دلیل:نشتی سیلندر چرخ (تعمیر - نصب کردن پین پیستون به طور صحیح)

سومین دلیل:معیوب بودن لوله ها - شل بودن اتصال لوله ها (محکم بستن اتصالات - تعویض لوله های معیوب)

12. ترمز ها گرم می نماید:

اولین دلیل:سوراخ برگشت روغن ترمز گرفته (پمپ اصلی را تمیز کنید)

دومین دلیل:لقی پدال ترمز تا پمپ اصلی کم است (پدال ترمز را تمیز کنید)

سومین دلیل:فنر های برگشت پدال کم قدرت است (فنر های نو نصب کنید)

چهارمین دلیل:روغن پمپ اصلی مصرف شده (در این صورت تمام دستگاه ترمز را بشویید و لاستیک را تعویض کنید)

منبع : شهر خبر

بیشتر بخوانید

• چگونه از سلامت خودروی خود مطمئن شویم؟

خبرنگاران وب گردی وبگردی