نقش داستان در توجه به حیوانات - مجله میهن 128

این نویسنده و مترجم ادبیات کودک و نوجوان در گفت وگو با خبرنگاران درباره جایگاه شخصیت های حیوانی در ادبیات داستانی کودک و نوجوان و این که به نظر می رسد در گذشته بیشتر از آن ها استفاده می شده است، اظهار کرد: شاید در گذشته بیشتر شخصیت ها تمثیلی از حیوانات بودند، از مشهورترین آن ها می توان به قصه های کلیله و دمنه اشاره نمود. البته قبلا زندگی روزمره را خیلی کم در قصه ها می دیدیم و نویسنده ها پیغام داستانی را از زبان حیوانات به خواننده می رساندند، اما امروز زندگی روزمره بیشتر در قصه ها به تصویر کشیده می گردد و بچه ها می توانند هم سن و سال های خود را در داستان ها ببینند و همذات پنداری نمایند؛ در حالی که در گذشته زندگی عادی و روزانه کمتر در داستان ها به تصویر کشیده می شد به تبع کمتر از شخصیت های واقعی و انسانی حرفی زده می شد.

او درباره این که چرا بعضی نویسنده ها ترجیح می دهند داستان خود را از زبان حیوانات روایت نمایند، نیز گفت: این ترجیح دادن نیست بلکه یک انتخاب است. من به عنوان یک نویسنده گاهی حس می کنم اگر پیغامم از زبان یک میمون یا خرس یا خرگوش گفته گردد، بهتر باشد تا این که از زبان یک دختر یا پسر. گاهی حتی ماجرایی که به ذهنم می رسد باعث می گردد تا شخصیتم را یک حیوان انتخاب کنم؛ یک حیوان می تواند در دریا باشد یا روی درخت و این مکان ها بیشتر به ماجرای داستان من شاخ و برگ می دهند، اما گاهی هم به خاطر طرح داستانم، باید شخصیتم یک بچه واقعی باشد. پس برای من نویسنده مهم این است که وقتی داستانم را می نویسم، بدانم ماجرای داستانم با شخصیت انسانی جور درمی آید یا با شخصیت حیوانی، وگرنه هیچ ترجیحی وجود ندارد.

کلهر درباره این که آیا پرداختن به شخصیت های حیوانی می تواند منجر به توجه و حفظ گونه های جانوری گردد، بیان نمود: به نظرم شخصیت های حیوانی در کتاب های کودک و خردسال زیاد هستند و فکر نمی کنم کم شده باشند، اما با توجه به این که بسیاری از حیوانات ما در معرض انقراض هستند، استفاده از این شخصیت ها هدف دار نیست و بچه ها اطلاع زیادی درباره آن ها ندارند و باید در این زمینه فرهنگ سازی گردد و این فرهنگ سازی می تواند هم از مدارس آغاز گردد و هم از راه کتاب و فیلم و کارتون و... . اما متاسفانه ما از هیچ کدام از این امکانات استفاده نمی کنیم.

او اضافه نمود: لازم هم نیست حتما در داستان یا فیلم یا... اطلاعات علمی به بچه داده گردد، همین که شخصیت اصلی یک ببر ایرانی باشد، یا یک سنجاب در جنگل های بلوط یا شاهینی که بر فراز کوهی زندگی می نماید و هر بار ماجرایی برایش اتفاق می افتد، می تواند توجه بچه ها را جلب کند. اتفاقا این سوال شما می تواند باعث گردد که نویسندگان ادبیات کودک با استفاده از شخصیت های حیوانی، بچه ها را نسبت به محیط اطراف و محیط زیست شان مطلع تر نمایند.