تاریخچه و نقشه جامع شهر چابهار در ویکی خبرنگاران - مجله میهن 128

به گزارش خبرنگار حوزه سفر و گردشگری گروه اجتماعی خبرگزاری خبرنگاران, چابَهار (بلوچی: چهبار) یکی از شهرهای جنوب خاوری استان سیستان و بلوچستان ایران و تنها بندر اقیانوسی این کشور است که در کرانهٔ دریای مکران و اقیانوس هند قرار گرفته است. اسکله آن قابلیت پهلوگیری کشتی های اقیانوس پیما را دارد و از مناطق آزاد بازرگانی ایران است. بندر چابهاربهدلیلموقعیتراهبردی،کهنزدیک ترینراهدسترسیکشورهایمحصور در خشکی آسیای میانه (افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان) به آب های آزاد است از اهمیت فراوانی برخوردار است و سازندگی و سرمایه گذاری فراوانی در آن صورت می گیرد؛ از جمله ساخت اسکله و افزایش گنجایش بارگیری کشتی های اقیانوس پیما (در خلیج چابهار) و ساخت راه آهن به سوی آسیای میانه و احداث فرودگاه بین المللی این بندر یکی از مهم ترین چهارراه های کریدور شمال-جنوب بازرگانی جهانی است.

چابهار علاوه بر موقعیت بازرگانی، دارای جاذبه های فراوان تاریخی و طبیعی است. آب و هوای این شهر و پیرامون آن همیشه بهاری و معتدل است و به همین دلیل چابهار (چهاربهار) نامیده می گردد. چابهار مرکز شهرستان چابهار است که در منتهی الیه جنوب شرقی ایران در کنار آب های گرم اقیانوس هند قرار گرفته است.

به گزارش روابط عمومی سازمان بنادر و دریانوردی، بندر چابهار بعنوان یکی از بنادر مهم در جنوب ایران و در بخش شاقتصادی دریای عمان قرار گرفته است . این بندر بعلت موقعیت استراتژیک و دستیابی به آبهای آزاد بین المللی صندلی ویژه ای در مبادلات ایران با سایر کشورهای منطقه دارد .

از سوی دیگر این بندر بعلت نزدیکی به کشورهایی نظیر افغانستان ، پاکستان و آسیای میانه ، در آینده ای نزدیک با اتصال به شبکه ریلی کشور اهمیت ویژه ای در ترانزیت کالا به این کشورها خواهد داشت . همچنین این بندر بعنوان تنها بندر اقیانوسی ایران ، یکی از نقاط کلیدی در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان بوده و در کریدور شمال - جنوب نقش مهمی ایفاد خواهد نمود . در ضمنً این بندر در جهت ترانزیتی شرق - غرب قرار گرفته و فوریتهای مختلف اقتصادی و جغرافیایی در زمینه ترانزیت و ترانشیب می باشد .

بندر چابهار که در جنوب استان سیستان و بلوچستان واقع شده ، به دلیل استقرار در کنار دریای عمان از دیر باز کانون داد و ستد و تجارت و دریانوردی بوده است .

ویرانه قلعه پرتغالی ها در یکی از روستاهای این بندر (تیس) در پنج کیلومتری چابهار واقع شده است ،گواه رونق دریانوردی و اهمیت استراتژیک این خطه از بلوچستان درروزگارانی است که دول استعمارگر و تجارت پیشه اروپا بازارهای چین ، هندوستان و بطور کلی شرق را صندلی مناسب عرضه کالا و مصنوعات خود دانسته و حفظ و تسلط بر آنها را جزئی از سیاستهای استعماری و سلطه جویانه خود قلمداد می کردند.

در سال 1352 طرح جامع تاسیس بندر چابهار مطرح و قراردادهای تاسیس با پیمانکار ان مربوطه منعقد شد و پس از انقلاب اسلامی به دلیل کمبود منابع اقتصادی بخشی از طرح به تعویق افتادوبخشی از طرح شامل اسکله نصب سریع و موج شکن شروعو به انجام رسید .

عملیات اجرایی بندر شهید کلانتری که یکی از دو بندر مهم چابهار میباشد، از سال 62 بطور جدی شروع و باتکمیل 4 پست اسکله فلزی در سال 62 عملاً به بهره برداری رسید و بندر شهیدبهشتی نیز به عنوان دومین بندر مهم چابهار در سال 61 با توجه به شرایط خاص حاکم بر خلیج فارس (جنگ تحمیلی عراق بر علیه ایران) و با تاکید دولت بر لزوم داشتن بندر در خارج از تنگه هرمز و خلیج فارس احداث گشت .

شایان ذکر است که این بندر در زمان جنگ تحمیلی به دلیل واقع شدن در کرانه دریای عمان و دوری از مرکز بحران نقش مهمی در صادرات ایفاد نمود . بنادر جنوبی استان سیستان و بلوچستان به دلیل استقرار بر کرانه دریای عمان و اقیانوس هند از دیرباز کانون داد و ستد و آمد و شد دریائی بوده است .

از زمان حضور پرتغالیها از نخستین دهه های قرن 16 در آبهای جنوب تا ظهور انگلیس بعنوان قدرت خلیج فارس در طول جنگ جهانی اول همیشه بخشی از فعالیتهای تجاری و دریانوردی رایج در آبهای جنوبی ایران در بنادر جنوبی استان سیستان و بلوچستان متمرکز بوده است و اولاً که در سالهای جنگ جهانی دوم نیابت کنسول فرانسه را در بوشهر به عهده داشته است ، کشتیهای موجود در چابهار را که در خطوط کشتیرانی فعالیت داشته اند را 119 فروند ذکر میکند که از این تعداد 5 فروند کشتی تجاری و 64 فروند کشتی بادبانی بوده اند هنچنین در سالهای مزبور در بنادر گواتر ، بریس و پسابندر دفاتر پستی و گمرکی وجود داشته که حاکی از رونق فعالیتهای تجاری و دریایی در این بندر کوچک بوده است .

وجود فعالیتهای دریائی در بنادر جنوب استان در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 نشانه این است که بنادر مزبور در داد و ستد کالاهای تولیدی و مورد احتیاج بخش شرقی کشور و مبادله با بنادر پاکستان و هندوستان فعال بوده اند.خلیج چابهار با بریدگی طبیعی در حاشیه دریای عمان است ، چابهار در مقایسه با دیگر مناطق ساحلی و جنوب ایران دارای موقعیت ممتازی در امر کشتیرانی و حمل نقل دریائی است .

وجود آبهای عمیق در خلیج وسیع شرایط مناسبی را برای پهلوگیری کشتیهای عظیم در این منطقه و ایجاد تاسیسات بندری با هزینه مناسب و صرفه اقتصادی فراهم نموده است .

چابهار به عنوان مهمترین بندر تجاری در خارج از خلیج فارس از نظر سیاست و استراتژیکی ملی در مواقع جنگ و بحرانهای منطقه مجزا و نقطه ای کلیدی برای تنفس اقتصادی بازرگانی خارجی کشور و ضمانتی برای گردش کار صنایع و فعالیت های اقتصادی آن محسوب می گردد قرار دریافت چابهار در یک خلیج موقعیت بندریایدهآلیرابراتوسعهفیزیکی آینده به آن می دهد که بسیاری از بنادر جهان دارای این حسن نیستند.