برگزاری نمایشگاه هیروگلیف: رمزگشایی مصر باستان - مجله میهن 128

به گزارش ایسنا، هیروگلیف: رمزگشایی مصر باستان نام نمایشگاهی است که در13 اوت شروع می شود و در جریان آن بیش از 240 اثر به نمایش گذاشته می شود. شماری از این آثار از مجموعه های ملی و بین المللی امانت گرفته شده اند و بعضی نیز برای نخستین بار در معرض عموم به نمایش گذاشته می شوند.

این نمایشگاه به مناسبت دویستمین سالگرد رمزگشایی هیروگلیف مصری به وسیله یک پژوهشگر فرانسوی برگزار می شود.

متن های روی سنگ روزتا به سه نوع سیستم نوشتاری مختلف شامل خط دموتیک مصری، یونان باستان و هیروگلیف نوشته شده اند. پژوهشگران با یاری این اثر تاریخی پیروز شدند نماد های تصویری که بر روی شمار بسیار زیادی از آثار به جای مانده از مصر باستان حکاکی شده است را رمزگشایی نمایند.

هارتویگ فیشر مدیر موزه بریتانیا بیان نمود: مصریان باستان برای نخستین بار در هزاره توانستند به طور مستقیم با ما سخن بگویند. ادراک ما از این تمدن شگفت انگیز که به لطف رمزگشایی (هیروگلیف) محقق شد، دروازه ای بی سابقه از مردم قدیم و نحوه زندگی آن ها را به روی ما گشود.

سنگ روزتا که یک سنگ گرانیتی سیاه است درحقیقت بخشی از یک تخته سنگ بزرگ تر محسوب می شود که مدت ها پیش از آن جدا شده است. سنگ روزتا در سال 1799 در نزدیکی شهر باستانی روزتا واقع در دلتای نیل کشف شد. گفته می شود سربازان ارتش ناپلئون این اثر را در جریان لشگرکشی فرانسه به مصر کشف نموده اند.

در پی شکست ناپلئون در سال 1801 این سنگ بر اساس معاهده اسکندریه به مالکیت بریتانیا درمی آید. این سنگ در فوریه سال 1802 به انگلستان منتقل شده و در جولای همان سال به وسیله جورج سوم به موزه بریتانیا اهدا می شود.

توماس یانگ، فیزیک دان بریتانیایی که به مصرشناسی نیز علاقه مند بود، مطالعه بر روی نوشته های روی سنگ روزتا را در سال 1814 شروع کرد. او دریافت نماد های بیضی شکل ضمیمه نام افراد سلطنتی هستند.

اما این ژان فرانسوا شامپولیون واژه شناس فرانسوی بود که در سال 1822 با آنالیز دقیق سنگ روزتا و سایر متون در نهایت پیروز شد یک لیست کامل از نشانه های هیروگلیفی و معادل های یونانی آن ها را ارائه کند.

شامپولیون نخستین مصرشناسی بود که دریافت بعضی از این نماد های هیروگلیف، الفبایی، بعضی هجایی و بعضی دیگر وابسته به ضمیر هستند.

نوشته های روی سنگ روزتا حکمی است که در 196 پیش از میلاد به وسیله کاهنان ممفیس و به دستور بطلمیوس پنجم یکی از پادشاهان دودمان یونانی زبان مصر باستان صادر شد. این فرمان چند عملکرد مثبت فرعون را شامل می شود و طی آن تصریح شده که این متن باید در معبد های سراسر مصر قرار داده شود.

در حقیقت، سنگ روزتا یک نسخه از متنی است که قدمت آن به قرن سوم پیش از میلاد بازمی شود.

ایلونا رگولسکی مدیر بخش فرهنگ نوشتاری مصر در موزه بریتانیا بیان نمود: حکمی که بر روی سنگ روزتا نوشته شده است در ابتدا یک قرن قبل از حکاکی سنگ روزتا تنظیم شده بود و بار ها به وسیله فرعون های مختلف به مدت 200 سال تکرار شد.

البته مسئله مالکیت کنونی سنگ روزتا نیز بحث برانگیز است، چراکه زاهی حواس مصرشناس مشهور، از سنگ روزتا به عنوان یک اثر مسروقه دوران استعماری یاد می نماید و از سال 2003 خواهان استرداد آن به مصر بوده است.

حواس در مصاحبه با نشنال بیان نمود: سنگ روزتا از آن جهات اهمیت دارد که نماد هویت مصر محسوب می شود و به خاطر همین سنگ بود که هیروگلیف ها مصر باستانی رمزگشایی شدند... من در پی تک تک آثار تاریخی نیستم که در موزه ها نگهداری می شوند. من در پی آثار تاریخی مسروقه و منحصربفردی هستم که باید در خانه نگهداری شوند.

با این حال رگولسکی می گوید هیچ درخواست رسمی از سوی دولت مصر مبنی بر استرداد سنگ روزتا دریافت ننموده است.

به گفته رگولسکی، یک نسخه قدیمی تر و بسیار سالم تر از متنی که روی سنگ روزتا نوشته شده است، در ورودی موزه مصر واقع در قاهره وجود دارد.

حدود یک چهارم از آثاری که در این نمایشگاه ارائه می شوند از مجموعه های مختلفی به امانت گرفته شده اند.

مومیایی آبرانت که تا به امروز هرگز در بریتانیا به نمایش گذاشته نشده است، یکی از آثاری است که از موزه لوور برای این نمایشگاه امانتی گرفته شده است.

کتاب مردگان 3،000 ساله و 4 متری متعلق به ملکه نجمت نیز از دیگر آثار این نمایشگاه محسوب می شود.

البته موزه بریتانیا تنها مکانی نیست که دویستمین سالگرد رمزگشایی هیروگلیف مصر باستان را جشن می گیرد. کتابخانه ملی فرانسه نیز به همین مناسبت نمایشگاهی با عنوان ماجراجویی های شامپولیون را تا 24 جولای برگزار می نماید.

در این نمایشگاه بعلاوه یک تابوت دان بزرگ گرانیتی و سیاه که به 600 پیش از میلاد تعلق دارد و بر روی آن نوشته های هیروگلیفی حکاکی شده است نیز به نمایش گذاشته می شود.

بعلاوه یادداشت های شخصی شامپولیون از کتابخانه ملی فرانسه و یادداشت های شخصی یانگ از کتابخانه بریتانیا به طور موقت در موزه بریتانیا به نمایش گذاشته می شوند.