برج بلند پیزا تا سال آینده همچنان بی حرکت خواهد ماند - مجله میهن 128

برج بلند پیزا تا سال آینده همچنان بی حرکت خواهد ماند

نویسنده: مهتا گودرزی

برج بلند پیزا تا سال آینده همچنان بی حرکت خواهد ماند

همه ایتالیا را به دلایل مختلفی از جمله هنر، معماری و حتی غذاها و دسرهای خوشمزه آن می شناسیم. اما شاید به جرات بتوان گفت که میان همه جاذبه های توریستی ایتالیا، چشمگیرترینشان برج کج پیزا است. این برج که در زبان ایتالیایی به آن تورپندنته دی پیزا می گویند، به عنوان یک برج ناقوس دار شناخته می گردد. ساخته شدن این برج تقریبا دو قرن به طول انجامید و کج شدن آن بدون شک حاصل پی ضعیف آن و سست بودن خاک منطقه است و در واقع اشتباه انسانی در محاسبات ساخت این بنا سبب شد که برج پیزا یکی از به مجذوب کننده ترین منطقه ها توریستی جهان تبدیل گردد.

در سال 1172 میلادی یک بیوه پولدار ایتالیایی که برتادی برناردو نام داشت، به خواست خود پولی برای ساخت یک برج ناقوس دار و خرید سنگ های آن باقی گذاشت؛ برجی که به دلیل کج شدن آن در مراحل ساخت به یکی از عجایب جهانی قدیم تبدیل شد. در سال 1987 این برج در لیست میراث جهانی یونسکو نهاده شد.

پیزا چگونه یک برج شد؟

نخستین چیزی که در خصوص برج پیزا به فکر می آید، آن است که چه کسی این برج بزرگ را بنا نموده و چرا این برج کج شده است. در خصوص معماری اصلی برج پیزا در طول چند دهه بحث های زیادی وجود داشت. می گویند معمار این برج، بونانو پیزانو نام داشت. وی در سال 1173 میلادی شروع به ساختن برج کرد. اما در سال 1178 زمانی که برج به طبقه سوم رسیده بود، مجبور شد که ادامه کار را متوقف کند زیرا برج شروع به خم شدن به سوی زمین نموده بود. این بهایی بود که برج پیزا به دلیل خاک سست وضعیفی که بر آن بنا شده بود و بعلاوه پی ضعیف خود، باید می پرداخت. زاویه کج شدن برج در آن هنگام حدود 3/97 درجه بود.

به این ترتیب کار روی برج برای حدود 90 سال متوقف شد. برج از طریق جیووانی دی سیمونه و توماسو سیمونه تکمیل شد. وقفه ای که در ساخت برج پدید آمد در واقع به مستحکم شدن این بنا یاری کرد. در این مدت، خاک منطقه فرونشسته و به عبارت دیگر برج پیزا در خاک فرو رفته بود. هنگامی که پیزانو مشغول ساخت سه طبقه اول برج بود. کجی برج به سمت جنوب غربی بود. اما کار روی چهار طبقه بعدی سبب تغییر جهت برج به سمت جنوب شرقی شد. دلیل این امر آن بود که به دلیل شرایط خاص برج، مهندسان باید چهار طبقه بعدی را طوری می ساختند که یک طرف بلندتر از طرف دیگر باشد و همین امر سبب کج شدن برج پیزا به سمت مخالف شد.

برج کج پیزا

برج کج پیزا وزنی حدود 14 هزار و 700 تن دارد و از 294 پله تشکیل شده است. این برج به صورت عمودی طراحی و با استفاده از سنگفرش، موزائیک شده است و ستون ها و پایه های آن به صورت استادانه ای تراشیده شده اند.

این برج منظره بسیار وسیع و زیبایی از شهر پیزا - که در آن واقع شده است- به بازدیدکنندگان می دهد. جیووانی دی سیمونه ساختن این برج را در سال 1272 میلادی دوباره شروع کرد و در سال 1292 جیووانی میزان انحراف برج را با یک شاقول میزان گیری کرد.

گفته می گردد که این برج در سال 1360 میلادی زمانی که به این بنا یک تالار ناقوس دار اضافه شد، کامل شد. این کار از طریق توماسو پیزانو انجام شد. وی آخرین و مهم ترین اصلاحات هندسی را در خصوص پیزا انجام داد و برج ناقوس را به بالای آن اضافه نمود و به این ترتیب برج پیزا به هشت بخش تقسیم شد. در این برج هفت ناقوس وجود دارد و این ناقوس ها به شکلی نصب شده اند که به هنگام نواختن، نوای موسیقی زیبایی از آنها به گوش می رسد.

ارتفاع برج پیزا به 55 متر می رسد و در خلال جنگ جهانی دوم آلمان های نازی از آن به عنوان برج دیده بانی استفاده می کردند. در همین هنگام بود که تصمیم یک افسر ارتش آمریکا در خصوص حمله نکردن به برج، این بنای ارزشمند را از خطر نابودی نجات داد.

بازسازی برج پیزا

اگر شما در درون برج پیزا باشید، عظمت آن را درک خواهید کرد. البته ممکن است به خاطر شکل برج، کمی احساس گیجی داشته باشید، زیرا این بنای باشکوه، مانند یک خط کج به نظر می رسد. شکل این برج همچون یک استوانه است و برای رسیدن به نوک آن، باید از 294 پله ای که به صورت مارپیچ ساخته شده اند، بگذرید.

قبل از شروع کار بازسازی برج در سال 1990 میلادی، میزان زاویه کجی آن 5/5 درجه بود که پس از کامل شدن مراحل ترمیم به 3/99 درجه رسید. البته سال ها پیش از شروع عملیات بازسازی در دهه 90 میلادی، یک مهندس ایتالیایی با حفر 361 سوراخ به سمت پایه بنا، از کج شدن بیشتر برج جلیوگیری کرد. وی این سوراخ ها را با ملات پر کرد.

اضافه نمودن 650 تن سرب به بخش شمالی ساختمان در سال 1993 هم این بنا را برای مدتی از کج شدن بیشتر نجات داد. در سال 1995 کوششی برای وسیع تر کردن پی زیر بخش جنوبی ساختمان انجام گرفت و زمین با استفاده از نیتروژن مایع، بی حرکت و مستحکم شد و در واقع با این کار، از حرکت کردن زمین جلوگیری به عمل آمد. پس از آن برای مستحکم کردن بیشتر بنا، سنگ ها از روی برج به منظور کار گذاشتن میله های فلزی در درون برج برداشته شدند. نکته ای که هنگام انجام این کار در نظر گرفته نشد، آن بود که این سنگ ها جزو پی اصلی ساختمان هستند و برداشتن آنها فاجعه ای در پی خواهد داشت.

به همین خاطر برج در عرض یک شب به میزان ای کج شد که قاعدتا اتفاق باید در عرض دو سال می افتاد. برای حل این مشکل، بلافاصله 250 تن سرب اضافه شد، اما این کار هم یاریی نکرد. پایان یک پروفسور انگلیسی این نظریه را پیشنهاد کرد که به جای کوشش برای قوی تر کردن آن قسمت از برج که پایین تر واقع شده است، بهتر است که خاک از زیر بخش بلندتر برج برداشته گردد.

این کار در سال 1999 میلادی شروع شد، عملیات خاکبرداری به آهستگی انجام می شد تا برج پیزا دچار یک شوک ناگهانی نگردد. کار در سال 2001 کامل و بنای برج حدود 16 اینچ صاف تر شد و به موقعیتی بازگشت که در سال 1838 داشت.

با توجه به گفته مهندسانی که کار بازسازی برج پیزا را برعهده داشتند، کج شدن این برج از سال 2008 متوقف شده است و این بنای زیبا برای مدت زمان 200 سال ثابت و مستحکم خواهد ایستاد. این میزان با استفاده از مطالعات دقیق و تکنولوژی پیشرفته برآورد شده است.

منبع: نشریه همشری سرنخ شماره 100

منبع: راسخون