وقتی کل کل کردن در سینما عادی می گردد! - مجله میهن 128

کسی که حتی خودش برای شرکت در جشنواره اقدام ننموده و باز به گفته خودش از جریان ها و اتفاقات سینمای ایران بی خبر بوده است، این روزها بیشترین سر و صداها را راه انداخته وبه انتخاب نشدن اثرش در بخش سودای سیمرغ اعتراض های زیادی دارد، او معتقد است فیلم خوبی ساخته و فضای متفاوتی دارد و در نشست خبری که برای فیلم سینما نیمکت خود در پردیس سینمایی چارسو گذاشته بود، انتخاب ها را کاملا سیاسی خوانده بود و گفته بود زمانی که در هیات داوران جشنواره تئاتر فجر بوده این ها را احساس نموده، اما از آن جایی که برای اولین بار است در جشنواره فیلم حضور دارد، از ساز و کار سینما هم به درستی خبر ندارد.

چرا تن به هیچ قاعده ای نمی دهیم در زندگی مان؟

در میانه این نشست صحبت از یادداشتی شد که حسین معززی نیا، منقتد سینما بر روی صفحه شخصی خودش منتشر نموده و در آن نوشته بود: سالی یک بار جشنواره ای به نام فجر در این مملکت برگزار می گردد، تعدادی فیلمساز تعدادی فیلم می سازند و می دهند به این جشنواره. هیئت انتخابی وجود دارد که این فیلم ها را می بیند و چندتایش را انتخاب می نماید برای بخش مسابقه. ممکن است این هیئت انتخاب ایراد داشته باشد، ممکن است ممیزها و ناظران جانبی ایراد داشته باشند، ممکن است اصلا کل این جشنواره ایراد داشته باشد. ولی همین است که هست. می گردد فیلم به این جشنواره داد، می گردد نداد. اما این بازی که از دیشب راه افتاده زشت و پیش پا افتاده است. کسانی که فیلم شان انتخاب نشده شروع نموده اند به مصاحبه با رسانه ها و اعتراض می نمایند. یکی می گوید با من رفتار سیاسی شده. دیگری می گوید فیلمم خیلی خوب است و مردم خودشان قضاوت خواهند کرد. آن یکی می گوید ما دو سال زحمت کشیده ایم برای فیلم مان و حالا افسرده شده ایم. یکی دیگر می گوید من می دانستم این هیئت انتخاب با من مسئله دارد...من وکیل مدافع هیئت انتخاب جشنواره نیستم، ولی قاعده بازی در همه جهان همین است؛ وقتی هفتاد تا، هشتاد تا، صد تا فیلم می فرستند برای یک جشنواره و قرار است بیست تایش برای مسابقه انتخاب گردد یعنی کلی فیلم بیرون می ماند. می فرمایید چه نمایند مسئولین این جشنواره؟ چون سازندگان فیلم ها دو سال زحمت کشیده ا ند هر صد تا را بگذارند توی مسابقه؟ می گویید مردم قضاوت خواهند کرد؟ اگر می خواهی مردم قضاوت نمایند خب چرا فیلمت را می دهی به جشنواره برادر من؟ چرا تن به هیچ قاعده ای نمی دهیم در زندگی مان؟ چرا همواره فکر می کنیم خودمان خوبیم و بقیه ایراد دارند و اگر هیئتی فیلم ما را نپسندیده یعنی یک مشکل پیچیده ای با ما دارند و توطئه ای در جریان است؟ چرا همواره می خواهیم هل بدهیم و به زور برویم تو؟

رحمانیان نیز در جواب این نوشته چنین گفته بود: در یادداشتی که شخصی به نام معززی نیا نوشته بود، به من گفته شده بود چرا قواعد بازی را رعایت نمی کنید؟ مگر بقیه این قواعد را رعایت می نمایند؟ همه چیز این مملکت در اختیار شماست پس چرا از اینکه ما در یکی دو روزنامه حرف مان را می زنیم، ناراحت می شوید؟

این نشست خبری کم حاشیه نداشت، محمد رحمانیان با صراحت از اعضای هیئت انتخاب جشنواره انتقاد نموده و اعلام نموده بود: من اگر می دانستم که این هیات انتخاب در جشنواره حضور دارند فیلمم را ارائه نمی دادم. وقتی یکی از اعضای هیات انتخاب فریدون جیرانی باشد که یکی از بدترین فیلم های تاریخ سینمای ایران را ساخته و دیگری شهرام اسدی که یکی از بهترین فیلمنامه ها را کامل تعریف ننموده نباید انتظاری جز این داشت. من چند ماه قبل از شروع جشنواره از فیلم شهرام اسدی انتقاد کردم اما اگر می دانستم او جزو هیات انتخاب جشنواره است دهانم را می بستم و حرفی نمی زدم. طبیعی است که او بخواهد انتقام بگیرد، اما امیدوارم او یاد بگیرد دیگر دست به فیلمنامه های بهرام بیضایی نبرد.

واضح است که شما باید تمرین دموکراسی کنید آقای رحمانیان عزیز

جوابیه معززی نیا روز گذشته رسانه ای شد و او در ابتدا بخش هایی از گفته های رحمانیان را عینا در یادداشت خود تکرار کرد و نوشت: بنده در زندگی ام هرگز یادداشتی خطاب به شما ننوشته ام یا در یادداشتی شما را خطاب قرار نداده ام. بلکه چند روز پیش از برگزاری نشست خبری شما، یادداشتی در صفحه شخصی ام نوشتم و نکته ای که در آن طرح کردم این بود که جشنواره فجر سی و چهار سال است دارد با همه اشکالات و نقص هایش برگزار می گردد، تکلیفش معین است، نوع انتخاب هایش معین است، انتصابش به دولت، تاثیر ممیزی بر نحوه داوری و انتخاب، و هر عیب و ایراد دیگرش کاملاً معین است. و در ضمنً سال هاست هیچ فیلمسازی را مجبور نمی نمایند، فیلمش را به این جشنواره بدهد. بنابراین اگر کسی با تمایل شخصی و در کمال صحت و سلامت عقل، فرم جشنواره را پر می نماید و فیلمش را تحویل این جشنواره می دهد تا دیده گردد و آنالیز گردد یعنی قواعد این جشنواره را پذیرفته.

این منتقد سینما در پاسخ به گفته رحمانیان مبنی بر انحصار رسانه های مختلف توسط عده ای خاص نوشته: گفته اید تلویزیون، رادیو، روزنامه ها، مملکت و مجلس در اختیار شماست، چرا اگر ما گوشه ای یک اعتراضی بکنیم باید این قدر به شما بربخورد؟ اگر مقصودتان این است که تلویزیون، رادیو، روزنامه ها، مملکت و مجلس در اختیار شخصی به نام معززی نیاست که خب اشتباه به عرض تان رسانده اند. اگر مقصودتان این است که من عضو گروه یا دار و دسته ای هستم که همه این امکانات در اختیار دار و دسته ماست، باز هم اشتباه به عرض تان رسانده اند و همان طور که گفتم من یادداشتم را در صفحه شخصی ام منتشر نموده ام و این امکانی است که در اختیار کلیه ساکنین کره زمین قرار داده شده و هر کسی می تواند در چند دقیقه برود عضو یکی از شبکه های اجتماعی گردد و متن مورد نظرش را منتشر کند.

در ادامه معززی نیا با اشاره به نشست خبری رحمانیان که آن را اعتراض در یک گوشه نمی داند، ادامه می دهد: پرسیده اید چرا اگر ما گوشه ای یک اعتراضی بکنیم باید این قدر به شما بربخورد؟ ما باید مشق دموکراسی بکنیم یا شما؟ من تا پیش از این به شما اعتراضی ننموده بودم و الان دارم این کار را می کنم ولی حالا می خواهم بدانم طبق تعریف شما، مصاحبه با رسانه ها و برگزاری یک نشست خبری عریض و طویل در یک پردیس سینمایی که همه خبرگزاری ها آن را پوشش می دهند اعتراض در یک گوشه است یا نوشتن یک یادداشت کوچک در صفحه شخصی؟ پرسیده اید ما باید مشق دموکراسی بکنیم یا شما؟ واضح است که شما باید تمرین دموکراسی کنید آقای رحمانیان عزیز. چون شما توانایی این را دارید که نمایشنامه های تان را در هر سالن مملکت روی صحنه ببرید یا در هر انتشاراتی منتشر کنید. شما توانایی دارید بروید در یک کشور خارجی فیلم سینمایی بسازید و بعد بازگردید به کشور خودتان و یک میلیارد و نیم سرمایه فراهم کنید و فیلمی بسازید که اسمش سینمانیمکت است. و توانایی دارید که وقتی فیلم تان توسط اعضای هیئت انتخاب پذیرفته نمی گردد نشست خبری برگزار کنید و به صغیر و کبیر ناسزا بگویید و تهدیدشان کنید. اما همه توانایی شخصی به نام معززی نیا این است که یادداشتی کوچک در صفحه شخصی اش بنویسد. حالا می خواهید من مشق دموکراسی کنم؟

او در بخش دیگری از جوابیه اش درباره بهرام بیضایی هم گفته است: خودتان گفته اید اولین سال است که وارد سینما شده اید؛ محبت آمیز توصیه می کنم از همین ابتدا روش و منش همان استادی را در پیش نگیرید که به شهرام اسدی توصیه نموده اید دست به فیلم نامه هایش نزند! ایشان هم همواره معتقد بوده و هست که افرادی در کشور حقوق می گیرند تا نگذارند ایشان کار کند. حتما کسانی بوده اند و هستند که ایشان را دوست ندارند و ترجیح می دهند ایشان فیلم نسازد یا تئاتری را روی صحنه نبرد که در این شکی نیست اما این تصور که افرادی در همه دوران ها و حکومت ها استخدام می شوند تا با دردست دریافت تلویزیون، رادیو، روزنامه ها، مملکت و مجلس نگذارند شما و ایشان فیلم بسازید، عاقبتی نخواهد داشت جز اینکه چنین نشست هایی برگزار کنید تا انواع ناسزاها را نثار دیگران کنید و چنین جملاتی بر زبان بیاورید.

هر فیلمی هزینه ای دارد،رفقای شما با بوسه فیلم ساخته اند که من بسازم؟

هنوز چند ساعتی از حرف های معززی نیا نگذشته بود که رحمانیان با اشاره به اینکه آقای معززی نیا در برابر چند جمله کوتاه من طومار نوشته اند و پرونده سازی نموده اند و پای مهاجرت و فیلم ساختن من در کشور دیگری را به میان کشیده اند گفت: سینماگری که نوشته ایشان را در برنامه هفت بازخوانی کردند هم دقیقا همین کار را کرد و اتفاقا فیلمی که در کانادا ساخت، بسیار خوب از کار درآمده....! باید از ایشان برای فیلم ساختن در سرزمینی دیگر اجازه می گرفتم؟ آن هم زمانی که رفقای ایشان در سازمان سینمایی دولت پیشین راه نفس ما را بریده بودند و این یک و نیم میلیارد سرمایه برای ساختنِ فیلم دیگر چه صیغه ای است؟ اشکالش چیست؟ هر فیلمی هزینه ای دارد. رفقای شما با بوسه فیلم ساخته اند که من بسازم؟

او همچنان تاکید دارد: این مملکت مال آقای معززی نیا و دوستانش است؛ شمشیر دن کیشوتی من چوبی است و صدالبته که شمشیرهای شما واقعی و اصلا امثال شما برای همین به جهان آمده اید تا کسی جرئت نکند گردنش از مو باریک تر باشد.

نکته دهم رحمانیان به بهرام بیضایی اشاره دارد و می گوید اعتراضش باعث شده دوباره پای بهرام بیضایی به میان کشیده گردد و نیشی را نثار این بزرگمرد که سال هاست ترک وطن نموده، نمایند. او در ادامه گفته: من صمیمانه از استاد بهرام بیضایی عذر می خواهم و در پاسخ آنها که از استاد می خواهند به ایران برگردد، توصیه می کنم یادداشت این شخص را بخوانند تا دریابند در همچنان بر همان پاشنه می چرخد. این شخص محبت آمیز توصیه نموده چون اولین سال است که وارد سینما شده ام از همان ابتدا روش و منش استاد بیضایی را پیش نگیرم...!این یک پیشنهاد شخصی است یا جناحی؟ هرچه که هست، ایشان با این دم خروس، همه قسم های قبلی را درباره ژست دموکراسی و رعایت قاعده بازی و قواعد قضاوت به باد فنا می دهد... بهتر است این سخن آویزه گوششان باشد که برای بسیاری از ما افتخاری است روش و منش بیضایی را درپیش دریافت و ای کاش شایستگی شاگردی ایشان را داشته باشیم.